ΔΙΕΘΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΔΙΕΘΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 42 (α) Η ρήτρα του μάλλον ευνοούμενου κράτους (ΡΜΕΚ) Η ΡΜΕΚ αποτελεί έναν από τους πυλώνες του συστήματος εμπορικών συναλλαγών του ΠΟΕ και είναι η πλέον σημαντική πτυχή του δικαίου του ΠΟΕ, αλλά και απαραίτητη προϋπόθεση για τη λειτουργία ενός παγκόσμιου εμπορικού συστήματος που βασίζεται σε κανόνες (“rule-based multilateral trading system”), όπως έκρινε το Εφετειακό Σώμα του ΠΟΕ στην υπόθεση United States – Section 211 (2002), λειτουργώντας ως βάση και κίνητρο για τις εμπορικές παραχωρήσεις στο πλαίσιο των πολυμερών διαπραγμα- τεύσεων (υπόθεση Canada – Autos (2000)). Η ρήτρα αυτή αποτελεί, μαζί με τη ρήτρα της εθνικής μεταχείρισης, τη γνησιότερη έκφραση της αρχής της μη-διάκρισης και ταυτόχρονα τον ακρογωνιαίο λίθο του συνολικού συστή- ματος της GATT. Η ΡΜΕΚ υπήρχε πολύ πριν από την ίδρυση της GATT και σήμαινε ότι δύο Κράτη, Α και Β, συμφωνούσαν ότι αν ένα από τα δύο έκανε μεταγενέστερα κάποια ευνοϊκότερη παραχώρηση προς ένα τρίτο κράτος, η παραχώρηση αυτή θα ίσχυε και μεταξύ τους. Αν π.χ. τα δύο αυτά κρά- τη συμφωνούσαν να μειώσουν τους τελωνειακούς δασμούς για ένα προ- ϊόν στο 20% της αξίας του, και στη συνέχεια το κράτος Α μείωνε τους τε- λωνειακούς δασμούς για το ίδιο προϊόν που προέρχονταν από το Κράτος Γ στο 10%, τότε ο δασμός αυτός θα ίσχυε και απέναντι στο κράτος Β. Ο χα- ρακτήρας της ΡΜΕΚ, πριν από την GATT 1947, ήταν διμερής, ειδικός –αφο- ρούσε μόνο τους τελωνειακούς δασμούς– η δε εφαρμογή της υπόκειτο σε όρους, ήταν δηλαδή δυνατόν να λειτουργήσει μόνο όταν συνέτρεχαν ορι- σμένοι όροι, ενώ μπορούσε να λειτουργήσει και χωρίς αμοιβαιότητα, υπέρ ενός μόνο από τα συμβαλλόμενα μέρη. Η GATT 1947 (που όπως έχει ήδη αναφερθεί, ενσωματώθηκε verbatim στη GATT 1994) υιοθέτησε τη ΡΜΕΚ και ταυτόχρονα της επέφερε ορισμέ- νες τροποποιήσεις με σκοπό την καλύτερη εφαρμογή της αρχής της μη δι- άκρισης και την πραγματοποίηση της ισότητας ανταγωνισμού μέσα σε ένα οικονομικό πλαίσιο που κυριαρχείτο από τις αρχές του ελεύθερου εμπορί- ου. Παράλληλα, και για να κατοχυρωθεί στην πράξη ο κανόνας της πολυ- μερούς και γενικής ΡΜΕΚ, η GATT προβλέπει Άρθρο II:1(α) τη σύνταξη «Πί- νακα προσαρτημένου στη Συμφωνία» με τον οποίο τα συμβαλλόμενα μέρη προβαίνουν μεταξύ τους σε συγκεκριμένες δασμολογικές παραχωρήσεις, που ισχύουν για όλα τα μέλη του ΠΟΕ. Οι πίνακες αυτοί αναθεωρούνται (προς τα κάτω) περιοδικά (βλ. παραπάνω, σ. 32), έτσι ώστε να πραγματο- ποιείται σταδιακά η απελευθέρωση των διεθνών εμπορικών συναλλαγών. Έτσι, η ΡΜΕΚ στα πλαίσια της GATT 1994, πλέον, είναι: