Η ΑΞΙΩΣΗ ΠΡΟΣ ΧΡΗΜΑΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΛΟΓΩ ΗΘΙΚΗΣ ΒΛΑΒΗΣ Η ΨΥΧΙΚΗΣ ΟΔΥΝΗΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 44 νου σκοπού, β) αναγκαία, ώστε να προκαλούν τον ελάχιστο δυνατό πε- ριορισμό στον ιδιώτη ή το κοινό και τέλος γ) εν στενή εννοία αναλογικά, να τελούν δηλαδή σε εσωτερική αλληλουχία με τον επιδιωκόμενο σκο- πό, ώστε η αναμενόμενη ωφέλεια να μην υπολείπεται της επερχόμενης εξ αυτών βλάβης». Από τα παραπάνω στοιχεία, προηγείται λογικά ο έλεγχος της συνάφει- ας μέσων-σκοπού, ή αλλιώς της καταλληλότητας ή προσφορότητας των μέσων για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού. Περισσότερο διεισ- δυτικός, σε βάρος των νομοθετικών επιλογών, είναι ο έλεγχος της ανα- γκαιότητας του περιορισμού. Ο τελευταίος είναι αναγκαίος, όταν δεν υπάρχει άλλο, εξίσου αποτελεσματικό μέσο, το οποίο δε θα περιόριζε ή θα περιόριζε λιγότερο αισθητά το σχετικό δικαίωμα 93 . Η τρίτη διάστα- ζη που εξετάζεται είναι αυτή της stricto sensu αναλογικότητας, η λεγόμε- νη στάθμιση κόστους-οφέλους, η οποία και θα μας απασχολήσει ιδιαιτέ- ρως στη συνέχεια. Όσο πιο σοβαρά περιορίζονται οι φορείς ενός δικαι- ώματος, τόσο ισχυρότεροι πρέπει να είναι οι λόγοι, τους οποίους εξυπη- ρετεί η νομοθετική ρύθμιση. Πρωτογενής αποδέκτης του προστατευτικού παραγγέλματος που εμπε- ριέχεται στα ατομικά δικαιώματα είναι μόνο ο δημοκρατικά νομιμοποιη- μένος νομοθέτης, ο οποίος και επιλέγει κατά τη συγκεκριμενοποίηση της σχετικής συνταγματικής επιταγής τη μορφή πρακτικής εναρμόνισης των συνταγματικών δικαιωμάτων. Η συνταγματική επιταγή του άρθρου 25 παρ. 1 που επιβάλλει σε «όλα τα κρατικά όργανα να διασφαλίζουν την ανεμπόδιστη και αποτελεσματική 94 άσκηση» των δικαιωμάτων του αν- θρώπου, εισάγοντας ως νομικό κανόνα την αρχή της αναλογικότητας, γικού, του καταλλήλου και του αναγκαίου, προς τους πλατωνικούς όρους της πο- λιτικής δράσεως «μέτριον», «πρέπον» και «δέον». 93.  Κώστας Χ. Χρυσόγονος , Ατομικά και Κοινωνικά Δικαιώματα, Νομική Βιβλιοθήκη, 2006, σελ. 90. 94.  Η έμφαση που δίνεται με την αναθεωρημένη διάταξη του άρθρου 25 παρ. 1 Σ στην «αποτελεσματική άσκηση» των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων «εί- ναι προφανές» -επισημαίνει ο Ευ. Βενιζέλος, Το Αναθεωρητικό Κεκτημένο, 2002, σ. 135 επ.- «ότι προσδίδει ωφέλιμο κανονιστικό αποτέλεσμα σε όλα τα συνταγματικά δικαιώματα, καθώς δεν αρκείται στη συνταγματική τους κατοχύρωση, αλλά επι- διώκει να εξασφαλίσει την άσκησή τους, και μάλιστα την ανεμπόδιστη και αποτε- λεσματική άσκησή τους», δηλαδή αυτήν η οποία «οδηγεί σε μία πραγματική κατά- σταση που ανταποκρίνεται στις σχετικές συνταγματικές προδιαγραφές».