Η ΑΞΙΩΣΗ ΠΡΟΣ ΧΡΗΜΑΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΛΟΓΩ ΗΘΙΚΗΣ ΒΛΑΒΗΣ Η ΨΥΧΙΚΗΣ ΟΔΥΝΗΣ

Η προβληματική του αναιρετικού ελέγχου της τηρήσεως της αρχής της αναλογικότητας 47 Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ΑΠ 899/2001 , η οποία έκρινε πως ο καθορι- σμός από το νόμο ελάχιστου ποσού χρηματικής ικανοποιήσεως σκοπό έχει να διασφαλίσει μια ελάχιστη προστασία των πολιτών από ιδιαιτέ- ρως έντονες, λόγω της μεγάλης δημοσιότητας, προσβολές της τιμής και της υπολήψεώς τους και είναι σύμφωνος προς την επιταγή του άρθρου 2 παρ.1 του Συντάγματος, που ορίζει ότι ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολι- τείας. Δεν αποτελεί δε επέμβαση στη δικαιοδοτική εξουσία του δικαστή, αλλά άσκηση της παρεχόμενης από το άρθρο 26 παρ.1 του Συντάγμα- τος εξουσίας του νομοθέτη, ο οποίος δικαιούται, κατά τη ρύθμιση των βιοτικών σχέσεων και τον καθορισμό των κυρώσεων και υποχρεώσεων που απορρέουν από τη συμπεριφορά των κοινωνών, να θέτει και ελάχι- στα ή ανώτατα όρια, κατ’ αφηρημένη αξιολόγηση, εντός των οποίων ο δικαστής προβαίνει στην εξειδίκευση του κανόνα δικαίου ενόψει της συ- γκεκριμένης σχέσης και περίπτωσης. Ειδικότερα ο νομοθέτης μπορεί να προσδιορίζει αφενός μεν τις προϋποθέσεις αποζημιώσεως και χρηματι- κής ικανοποιήσεως, λόγω ποινικού ή αστικού αδικήματος, αφετέρου δε τη μορφή και τη φύση της αποζημιώσεως ή της χρηματικής ικανοποιήσε- ως, καθώς και το ελάχιστο ποσό στο οποίο αποτιμάται η προσβολή της τιμής και της υπολήψεως του προσβληθέντος όπως ακριβώς δικαιούται, στο πεδίο του ποινικού δικαίου, να καθορίζει τα πλαίσια των στερητικών της ελευθερίας ή των χρηματικών ποινών, μέσα στα οποία έχει υποχρέ- ωση να κινείται ο δικαστής κ.λπ . Το δικαστήριο πάντως οφείλει να ερευ- νά μήπως στη συγκεκριμένη περίπτωση, με την επιδίκαση της προβλε- πόμενης από το νόμο ελάχιστης χρηματικής ικανοποιήσεως παραβιάζε- ται η αρχή της αναλογικότητας μεταξύ του χρησιμοποιούμενου μέτρου και του επιδιωκόμενου σκοπού, η οποία απορρέει από τη συνταγματική αρχή του Κράτους Δικαίου και έχει ήδη ρητώς καθιερωθεί, κατά την πρό- σφατη αναθεώρηση, στο άρθρο 25 παρ.1 του Συντάγματος. Εν προκειμένω, στη συγκεκριμένη υπόθεση, κρίθηκε πως το Εφετείο, που θεώρησε τις προαναφερόμενες διατάξεις ως εναρμονιζόμενες προς το Σύνταγμα, δεν παραβίασε κανόνες του ουσιαστικού δικαίου, ενώ η κρίση του ότι το ποσό της χρηματικής ικανοποιήσεως λόγω της ηθικής βλάβης του αναιρεσιβλήτου ανέρχεται σε 19.900.000 δραχμές, όσο και το αιτη- θέν, δεν ενέχει παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας, ενόψει του εί- δους και της βαρύτητας της προσβολής, όπως αυτή εκτέθηκε ανωτέρω, της δημοσιότητας που έλαβε, της ιδιότητας του αναιρεσιβλήτου και της κοινωνικής και οικονομικής καταστάσεως αυτού και του πρώτου αναι-