ΚΩΔΙΚΑΣ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Άρθ. 177 ΟΙ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ 1034 Π. ΚΑΙΣΑΡΗΣ / Π. ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ ΟΙ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ Το σύστημα των νομικών αποδείξεων τέθηκε και επικράτησε ως ένα βήμα πολιτισμού και προόδου [βλ. Π. Καίσαρης, ό.π., σελ. 2253, Α. Καρρά, άρθρο 177, έκδ. γ΄, σελ. 356], καθότι αποτελούσε φραγμό στην αυθαιρεσία του δικαστή ως προς την αξιολό- γηση των αποδεικτικών μέσων [βλ. Δέδε , ό.π., σελ. 266]. Κατά την εφαρμογή του, όμως, οδήγησε σε πλήρη καταστρατήγηση των ατομικών ελευθεριών. Η δυσχέρεια των δικαστών να ανακαλύψουν τους δράστες των τελούμενων εγκλημάτων με τα πε- ριοριστικώς καθοριζόμενα και δεσμευτικά αποδεικτικά μέσα, οδήγησε στην υιοθέτη- ση απάνθρωπων και εξουθενωτικών μεθόδων [βλ. έτσι, Α. Καρρά , ό.π., σελ. 356] και τούτο διότι, προκειμένου να επιβληθεί η θανατική ποινή, αναγκαία ήταν η πλήρης απόδειξη. Για τον λόγο αυτό παρατηρήθηκε η χρήση εκβιαστικών μεθόδων προκειμέ- νου να αποσπασθεί από τους κατηγορουμένους η ομολογία, το κυριότερο αποδεικτι- κό μέσο, η «βασίλισσα των αποδείξεων», όπως ονομαζόταν, η οποία είχε πλήρη απο- δεικτική ισχύ [βλ. Π. Καίσαρη, ό.π., σελ. 2253, Α. Καρρά, ΚΠΔ, 2016, άρθρο 177, σελ. 356]. Το σύστημα των νομικών αποδείξεων, ενώ καθιερώθηκε για την προστασία των ατο- μικών ελευθεριών, τελικώς έφερε τα εντελώς αντίθετα αποτελέσματα. Άλλωστε, η αξία ενός αποδεικτικού μέσου δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί εκ των προτέρων και να τεθούν νομικοί κανόνες αξιολογήσεως, καθώς οι συνθήκες κάθε μίας περίπτωσης είναι αστάθμητες και απροσδιόριστες [ΣυμβΠλημΑθ 3922/1995 (εισ. πρόταση Ο. Σταθέα ), ΠοινΧρ 1996,940 επ., ειδ. 943]. Αρχή της ηθικής απόδειξης. Με την παρ. 1 του άρθρου 177 ΚΠΔ καθιερώνεται η αρ- χή της ηθικής απόδειξης και ο νομοθέτης εκφράζει ρητά την αντίθεσή του στο σύστη- μα των νομικών αποδείξεων [βλ. έτσι Θ. Δαλακούρα, τόμ. Β΄ , σελ. 24, Α. Κονταξή, άρ- θρο 177, σελ. 1212, Χ. Σεβαστίδη, άρθρο 177, αριθ. 13, σελ. 2248]. Η αρχή της ηθικής απόδειξης περιλαμβάνει την ελεύθερη χρησιμοποίηση οποιουδή- ποτε αποδεικτικού μέσου (που καθιερώνεται στο άρθρο 179 εδ. α΄ΚΠΔ) και την ελεύ- θερη εκτίμηση των αποδείξεων, σύστημα που παρέχει ελευθερία στον δικαστή ως προς τη χρησιμοποίηση και την αξιολόγηση των αποδεικτικών μέσων και του προσ- δίδει μία εσωτερική ελευθερία κινήσεων [βλ. Α. Κωνσταντινίδη , Η αρχή της ελεύθερης εκτίμησης των αποδεικτικών μέσων και αποδεικτικές απαγορεύσεις σε: Θ. Δαλακού- ρας/Α. Κωνσταντινίδης, Εμβάθυνση στο Ποινικό Δικονομικό Δίκαιο, 2014, σελ. 329, Α. Παπαδαμάκη, Ποιν. Δικον, 2017, σελ. 256-257]. Η καθιέρωση της αρχής της ελεύ- θερης εκτίμησης των αποδείξεων αποβλέπει στην καλύτερη προσέγγιση και στην ανα- κάλυψη της ουσιαστικής αλήθειας και στην έκδοση δίκαιης απόφασης [βλ. Π. Καίσαρη, ό.π., σελ. 2259, Α. Κονταξή, ό.π., σελ. 1213, Χ. Σεβαστίδη, άρθρο 177, αριθ. 13, σελ. 2248]. Η αρχή της ηθικής απόδειξης καθιερώνεται όχι μόνο στη διαδικασία του ακροατηρίου, αλλά και για την προδικασία [βλ. Π. Καίσαρη, ό.π., σελ. 2771, Α. Κονταξή, άρθρο 177, σελ. 940, Χ. Σεβαστίδη, ό.π., αριθ. 16, σελ. 2251]. Αρχή της ηθικής απόδειξης και αιτιολογία. Η ελευθερία που παρέχεται στο δικαστή κατά την εκτίμηση του αποδεικτικού υλικού δεν έχει την έννοια της αυθαίρετης και επιπόλαιης κρίσης και εκτίμησης των αποδείξεων, αλλά αποδίδει τα αναμενόμενα επι- τυχή αποτελέσματα, μόνο εφόσον ασκείται με πλήρη συνείδηση της ευθύνης την 3 4 5 6 7