ΚΩΔΙΚΑΣ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Άρθ. 177 ΟΙ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ 1040 Π. ΚΑΙΣΑΡΗΣ / Π. ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ ΟΙ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ του επειδή η πράξη δεν ήταν «δημόσια» κατά το άρθρο 370Α ΠΚ, είτε επειδή κρίθη- κε ότι υπήρχε δικαιολογημένο συμφέρον που δεν μπορούσε να διαφυλαχθεί διαφο- ρετικά, είτε τέλος γιατί επρόκειτο για έγκλημα που επέσυρε ποινή ισόβιας κάθειρξης [βλ. Ε. Συμεωνίδου-Καστανίδου, Παραβίαση απορρήτου επικοινωνιών και αποδεικτι- κές απαγορεύσεις στην ποινική δίκη, ΠοινΔικ 2015,961 επ.]. Άλλωστε, υπό τη μορφή της διατάξεως του άρθρου 177 παρ. 2 ΚΠΔ με τον Ν 2408/1996, γινόταν δεκτό ότι ο νόμος, αναφερόμενος μόνο στην περίπτωση κηρύξε- ως της ενοχής ή της επιβολής ποινής, ουδέν διελάμβανε περί του επιτρεπτού ή μη της χρήσεως παράνομα κτηθέντος αποδεικτικού μέσου για την απόδειξη της αθωότητας του κατηγορουμένου. Ενόψει, της θεμελιώδους συνταγματικής διατάξεως του άρθρου 2 παρ. 1 Συντ. που ανάγει σε πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας τον σεβασμό και την προστασία της ανθρώπινης αξίας, του γεγονότος ότι τα έννομα αγαθά της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας, τα οποία απολαύουν απόλυτης συνταγματικής προστασί- ας (άρ. 5 παρ. 2 του Συντάγματος), τίθενται σε διακινδύνευση στην περίπτωση μη από- δειξης της αθωότητας του κατηγορουμένου, θεωρούνταν ότι κάμπτεται ο κανόνας του άρ. 19 παρ. 3 του Συντάγματος, δηλαδή της μη χρήσεως των παρανόμως κτηθέντων αποδεικτικών μέσων, όταν αυτά αποτελούν το μόνο προτεινόμενο από τον κατηγο- ρούμενο αποδεικτικό μέσο προς απόδειξη της αθωότητάς του, υπό τον περιορισμό πάντοτε της αρχής της αναλογικότητας (άρ. 25 παρ. 1 του Συντάγματος), εάν δηλαδή στη συγκεκριμένη περίπτωση, λαμβανομένης υπόψη και της βαρύτητας του εγκλήμα- τος, για το οποίο κατηγορείται ο κατηγορούμενος, το εν λόγω αποδεικτικό μέσο ήταν το μόνο αναγκαίο και πρόσφορο για την απόδειξη της αθωότητάς του. Περί αυτών θα κρίνει ο δικαστής, ο οποίος σε καταφατική περίπτωση, θα συνεκτιμήσει τα ευνοϊκά σημεία του παράνομου αποδεικτικού μέσου για τον προτείνοντα αυτό κατηγορούμε- νο [βλ. ΑΠ 813/2008 ΠοινΧρ 2009,321, ΑΠ 1537/2007 ΠοινΧρ 2008,216, ΑΠ 1622/2005 ΠοινΧρ 2006,426]. Με το Ν 3674/2008 λόγω της ανάγκης σύμπλευσης της ποινικής νομοθεσίας προς το συνταγματικό κείμενο του άρθρου 19 παρ. 3 που ίσχυε από το 2001 και απαγόρευε τη χρήση αποδεικτικών μέσων που έχουν αποκτηθεί κατά παράβαση των άρθρων 9, 9Α και 19 Συντ., τροποποιήθηκε το άρθρο 177 παρ. 2 ΚΠΔ, όπου, με γενικό και από- λυτο πλέον τρόπο, ορίζεται ότι: «αποδεικτικά μέσα που έχουν αποκτηθεί με αξιόποι- νες πράξεις ή μέσω αυτών, δεν λαμβάνονται υπόψη στην ποινική διαδικασία». Επιπλέον, με τον ίδιο νόμο καταργήθηκε το άρθρο 370Α παρ. 4 ΠΚ το οποίο προέβλε- πε ότι η χρήση πληροφοριών, μαγνητοταινιών ή μαγνητοσκοπήσεων που αποκτήθη- καν με παράνομο τρόπο δεν ήταν άδικη αν έγινε ενώπιον οποιασδήποτε δικαστικής ή άλλης ανακριτικής αρχής για τη διαφύλαξη δικαιολογημένου συμφέροντος, που δεν μπορούσε να διαφυλαχθεί διαφορετικά. Υπό τη σημερινή μορφή της διάταξης, ο απόλυτος χαρακτήρας της απαγόρευσης φαί- νεται να μην αφήνει κατ’ αρχήν περιθώρια στάθμισης σε σχέση με την αξιοποίηση ενός παρανόμως κτηθέντος αποδεικτικού μέσου, ενόψει, μάλιστα, και της προγενέστε- ρης μορφής της διάταξης, με την οποία προβλεπόταν ότι παράνομα αποδεικτικά δεν λαμβάνονταν υπόψη για την κήρυξη της ενοχής, την επιβολή ποινής ή τη λήψη μέτρων 23 24 25