ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Παρά το ότι στο κοινοδίκαιο ήταν και είναι νομολογιακά καθιερωμένο ότι το βάρος απόδειξης της αλήθειας των δυσφημιστικών ισχυρισμών βρίσκεται επί των ώμων του εναγομένου, με την ενσωμάτωση της Ευ- ρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Αγγλικό δίκαιο προβλήθηκε το επιχείρημα ότι η ρύθμιση αυτή δεν είναι συμβατή με το δικαίωμα ελεύθερου λόγου και έκφρασης, διότι ο κανόνας αυτός συ- νιστά «σοβαρό περιορισμό σε σχέση με την άσκηση ελεύθερου λόγου». Σύμφωνα με την παραδοσιακή θεωρία του κοινοδικαίου, ο ενάγων πρέ- πει απλώς να αποδείξει ότι ο εναγόμενος προέβη σε δυσφημιστική δη- μοσίευση σε σχέση με το πρόσωπο ή τις δραστηριότητές του. Όταν αυ- τό γίνει, εναπόκειται στον εναγόμενο να αποδείξει το αληθές του δυ- σφημιστικού ισχυρισμού. Επομένως, στην πραγματικότητα, υπάρχει «τεκμήριο» (presumption) ότι ο κάθε δυσφημιστικός ισχυρισμός είναι ψευδής και νομικά μεμπτός, εκτός εάν ο εναγόμενος στοιχειοθετήσει το αληθές αυτού. Σε δύο υποθέσεις ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικα- στηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προβλήθηκε ο ισχυρισμός ότι ο κανόνας αυτός (παρά το ότι ήταν ιστορικά καθιερωμένος στο κοινοδί- καιο) δεν ήταν συμβατός με το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση όπως αυτό προστατεύεται από το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δεν συμφώνησε, θεωρώντας πρώτο ότι η νομι- κή ρύθμιση αναφορικά με το βάρος απόδειξης των διαφόρων στοιχεί- ων της υπόθεσης ανήκει στο κάθε εθνικό δίκαιο χωριστά και δεύτερο ότι η αρχή του κοινοδικαίου επί του θέματος, ότι δηλαδή τεκμαίρεται ότι δυσφημιστική δήλωση είναι αναληθής και κατά συνέπεια νομικά μεμπτή εκτός εάν αποδειχθεί από τον εναγόμενο το αληθές του περιε- χομένου της, δεν υποσκάπτει το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που προστατεύει το δικαίωμα της ελεύθε- ρης έκφρασης. Ούτε ήταν αναγκαίο, όπως αποφάσισε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, η διαδικασία σε σχέση με τη στοιχειοθέτηση των συστατι- κών στοιχείων του αγώγιμου δικαιώματος να διαφοροποιείται ανάλο- γα με τον ενάγοντα ή τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του. Έτσι, ο συ- νήθης κανόνας ισχύει είτε ο ενάγων είναι ένα σύνηθες φυσικό πρόσωπο ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΕΙΣ 77 σης ότι ο εναγόμενος έντιμα και εύλογα πίστευε ότι ήταν ορθό. Η αλήθεια κάθε λεπτομέρειας των γεγονότων στο δημοσιευόμενο κείμενο δεν χρειάζεται να απο- δειχθεί, υπό την αίρεση ότι η ουσία του δημοσιεύματος είναι αληθής, οι δε λε- πτομέρειες που αποδεικνύονται αναληθείς δεν επιδεινώνουν τον δυσφημιστικό χαρακτήρα του κειμένου ή διαφοροποιούν τη φύση του. Όπως εξηγείται και στον Street on Torts, οι δυσκολίες απόδειξης της υπεράσπισης της αλήθειας υπάρ- χουν για να εμποδίζεται η κατάχρησή της».