ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ & ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟΥ ΧΩΡΙΚΟΥ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΥ 35 Α. Βασικές έννοιες του χωρικού σχεδιασμού Η διερεύνηση του καθεστώτος, που διέπει το χωρικό σχεδιασμό, προϋπο- θέτει, κατ’ αρχάς, τη γνώση των διαφόρων ορισμών και των βασικών εννοι- ών, που σχετίζονται με αυτόν, ιδίως δε των ορισμών και εννοιών, που αφο- ρούν στο σχεδιασμό, εν γένει και στο χωρικό σχεδιασμό, ειδικότερα, καθώς επίσης και στις επιμέρους κατηγορίες και ειδικότερα επίπεδά του, ήτοι στο στρατηγικό, το χωροταξικό σχεδιασμό και στο ρυθμιστικό, τον πολεοδομικό σχεδιασμό. Όσον αφορά, κατ’ αρχάς, στο σχεδιασμό γενικά, επισημαίνεται ότι αυτός απο- τελεί μία ορθολογική διαδικασία διαμόρφωσης προγνώσεων για μελλοντι- κές εξελίξεις, διαπίστωσης ενδεχόμενων συγκρούσεων συμφερόντων και στόχων, βάσει της αξιολόγησης των υφιστάμενων δεδομένων και εξεύρεσης κατευθύνσεων και στρατηγικών επιλογών για την επίλυσή τους 87 . Βασικές συνιστώσες της ορθολογικής – και σε καμία περίπτωση εμπειρικής – αυτής διαδικασίας είναι οι αξιολογικοί παράγοντες, ήτοι οι επιδιώξεις και οι στό- χοι του σχεδιασμού, το πλαίσιο δράσης, ήτοι οι δυνατότητες και οι περιορι- σμοί που προσδιορίζουν το πεδίο του σχεδιασμού και το προϊόν του σχεδια- σμού, ήτοι ένα υλικό αντικείμενο ή ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα δράσης 88 . Αποτελείται δε η διαδικασία αυτή από δύο στάδια, το πρώτο εκ των οποίων είναι η ανάλυση, ήτοι η γνώση και η κατανόηση του αντικειμένου του σχεδια- σμού, μέσα από την εξέταση όλων των δεδομένων και την εκτίμηση των μέ- σων επίλυσης του προβλήματος και το δεύτερο εκ των οποίων είναι η σύν- θεση, ήτοι η αξιοποίηση της γνώσης που αποκτήθηκε στο προηγούμενο στά- διο, για την εξεύρεση μίας εφικτής και επιθυμητής λύσης 89 . Αναφορικά δε με το χωρικό σχεδιασμό, ειδικότερα, σημειώνεται ότι δεν υφίσταται ένας επίσημος και ευρέως αποδεκτός ορισμός του, γεγονός καθ’ όλα αναμενόμενο και λογικό, αναλογιζομένης της άρρηκτης σύνδεσης και της αδυναμίας αποκοπής και απομόνωσης του εκάστοτε συστήματος χωρι- κού σχεδιασμού από το οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο, εντός του οποίου ασκείται. Παρά την απουσία επίσημου ορισμού, ωστόσο, ως χωρικός σχεδια- σμός μπορεί να νοηθεί η δραστηριότητα εκείνη του δημόσιου τομέα, που πε- ριλαμβάνει ένα σύνολο πολιτικών, θεσμών και διαδικασιών, αναφορικά με 87.  Ρίζος Σ., 1998, «Τι είναι Χωροταξία», Ελληνική ∆ικαιοσύνη , τ. 39, σελ. 253 επ. 88.  Αραβαντινός Α., 1996, Πολεοδομικός Σχεδιασμός , Εκδόσεις Συμμετρία, Αθήνα, σελ. 53 επ. 89.  Hall P., 2002, Urban and regional planning , Routledge, Λονδίνο και Νέα Υόρκη, σελ. 1 επ.