ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ

7 ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΟ ΔΙΚΑΙΟ Τα πράγματα και τα δικαιώματα πάνω σ’ αυτό γενικώς Άρθ. 953 Ο ΑΚ διακρίνει τα συστατικά σε ουσιώδη και μη ουσιώδη. Ουσιώδη είναι αυτά που είναι ανεπίδεκτα χωριστού εμπράγματου δικαιώματος (ΑΚ 953, 954). Μη ουσιώδη αυτά που είναι επιδεκτικά τέτοιου δικαιώματος. Τα τελευταία εξομοιώνονται με τα πα- ραρτήματα (βλ. Γεωργιάδη ΕμπρΔ παρ. 11, αρ. 4, Σπυριδάκη/Περάκη ΑΚ 953 αρ. 7). Η διάταξη της ΑΚ 953 αναφέρεται μόνο στα ουσιώδη συστατικά, ήτοι στα μη επιδεκτι- κά χωριστού εμπραγμάτου δικαιώματος. Κριτήρια του ουσιώδους συστατικού κατ’ ΑΚ 953: Σωματική σύνδεση. Μεταξύ των συστατικών πράγματος απαιτείται διαρκής, φυσική ή τεχνική, σωματική σύνδεση με άλλο κινητό ή ακίνητο (βλ. ΑΠ 838/2009 ΝΟΜΟΣ, ΕφΑθ 995/2010 ΕλλΔνη 2012,1389). Δεν είναι απαραίτητο να είναι στέρεη ή να έχει χρησιμοποιηθεί γι’ αυτή συνδετικό υλικό. Αρκεί και απλός χαλαρός σύνδεσμος (βλ. ΕφΑθ 464/2005 ό.π.). Όχι όμως πρόσκαιρη σύνδεση έστω και αν αυτή έγινε κατά τους όρους των ΑΚ 953 και 954 (βλ. ΑΠ 1378/78 ΝοΒ 26,1063). Το ζήτημα αν πρόκει- ται για παροδική σύνδεση ελέγχεται από τον Άρειο Πάγο (βλ. ΑΠ 723/2010 ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 1013/2004 ΝΟΜΟΣ). Σε παροδική σύνδεση μπορεί να πρόκειται για κατ’ επίφα- ση συστατικό ή για παράρτημα (βλ. ΔΠρΙωαν 436/99 ΑρχΝ 2000,309). Το αν υπάρ- χει ενιαίο πράγμα ή όχι κρίνεται κατά την αντίληψη των συναλλαγών με κριτήρια οι- κονομικά (βλ. Μπαλή ό.π. παρ. 191, ΕφΑθ 464/2005 ό.π.). Αν ο σύνδεσμος είναι χα- λαρός θα πρέπει να ερευνηθεί ιδιαίτερα ο οικονομικός σκοπός τον οποίο εξυπηρε- τεί το σύνθετο πράγμα. Το χρονικό διάστημα που σκοπήθηκε να καλύψει η σύνδε- ση. Η σπουδαιότητα του μέρους για την αξιοποίηση του σύνθετου πράγματος (βλ. Α. Γεωργιάδη Εγχειρίδιο παρ. 10 ΙΙ 2α, ΕφΑθ 464/2005 ό.π.). Σταθερή σύνδεση υπάρ- χει όταν για τον αποχωρισμό του μέρους από το ενιαίο πράγμα απαιτούνται δυσανά- λογες δαπάνες (βλ. ΕφΑθ 464/2005 ό.π.). Συστατικό του ακινήτου τα οικοδομήματα (βλ. ΑΠ 1481/2012 ΧρΙΔ 2013,272). Το οικόπεδο τμήμα μεγαλύτερου οικοπέδου με- τά την παραχώρησή του δεν είναι συστατικό του όλου ακινήτου (βλ. ΑΠ 231/98 ΝοΒ 1999,930). Τα μηχανήματα εργοστασίου είναι συστατικά αυτού (βλ. ΠΠρΛιβ 110/98 ΑρχΝ 49,689, ΕφΑθ 671/74 ΝοΒ 22,1077). Βλ. και παραπάνω. Βλάβη ή αλλοίωση της ουσίας ή του προορισμού. Σύμφωνα με την ΑΚ 953, προκει- μένου να χαρακτηρισθεί ένα πράγμα συστατικό θα πρέπει να μην μπορεί να αποχωρι- στεί από το κύριο πράγμα χωρίς βλάβη αυτού του ίδιου ή του κυρίου πράγματος ή χω- ρίς αλλοίωση της ουσίας ή του προορισμού τους (βλ. ΑΠ 1013/2004 ΝΟΜΟΣ). Βλάβη νοείται η μεταλλαγή της μέχρι τώρα σωματικής ιδιότητας του πράγματος (βλ. Τούση ό.π. σελ. 23). Η ολική ή μερική καταστροφή του μέρους που αποχωρίστηκε ή του σύν- θετου πράγματος (βλ. Γεωργιάδη/Σταθόπουλο ό.π. αρ. 18, ΕφΑθ 995/2010 ό.π.). Η βλάβη πρέπει να είναι ουσιώδης (βλ. Σπυριδάκη/Περάκη ό.π. αρ. 4, ΕφΑθ 995/2010 ό.π.). Αν ο αποχωρισμός δεν προκαλεί σημαντική βλάβη το μέρος που αποχωρίζε- ται δεν είναι συστατικό (βλ. Σπυριδάκη/Περάκη ΑΚ 953 αρ. 4, ΕφΑθ 995/2010 ό.π.). Αλλοίωση της ουσίας ή του προορισμού μέρους του πράγματος υφίσταται όταν με- τά τον αποχωρισμό αίρεται ή μειώνεται σοβαρά η δυνατότητα χρησιμοποίησης που είχε αυτό μέχρι τον αποχωρισμό (βλ. ΕφΑθ 995/2010 ό.π., ΕφΑθ 464/2005 ό.π.). Αλλοίωση της ουσίας του κυρίου πράγματος επέρχεται όταν με τον αποχωρισμό του 2 3 4