ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ

1137 ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Εξ αδιαθέτου διαδοχή Άρθ. 1820 ασκούν το ίδιο επάγγελμα, όπως είναι και εκείνο της δικηγορίας (βλ. ΑΠ 1870/2013 ΕλλΔνη 2014,402, ΝοΒ 2014,640, ΧρΙΔ 2014,275). Δεν περιλαμβάνονται αντικείμε- να που είχαν παραγγελθεί από τους συζύγους, αλλά δεν είχαν παραδοθεί σ’ αυτούς (βλ. Καράκωστα ό.π.). Πρέπει να ενταχθεί στο εξαίρετο το δικαίωμα προσδοκίας, σε περίπτωση αγοράς με παρακράτηση κυριότητας από τον πωλητή (βλ. Αστ. Γεωργιάδη ό.π. αρ. 63, Παπαντωνίου ό.π.). Αν οι σύζυγοι είχαν μόνο τη νομή ή κατοχή ενός πράγματος ο επιζών σύζυγος θα λάβει με την μορφή του εξαιρέτου αντίστοιχα μό- νο τη νομή ή την κατοχή του πράγματος (βλ. Γεωργιάδη/Σταθόπουλο ό.π. αρ. 24). Αν το αντικείμενο που εντάσσεται στο εξαίρετο καταστραφεί ή υποστεί βλάβη η αξίωση προς αποζημίωση αποτελεί τμήμα του εξαιρέτου (βλ. Παπαντωνίου ό.π., Γεωργιάδη/ Σταθόπουλο ό.π. αρ. 24). Στο εξαίρετο περιλαμβάνεται και το οικογενειακό αυτοκίνητο (βλ. ΕφΘεσ 2611/99 ό.π., ΑΠ 1761/87 ό.π., ΕφΠατρ 917/96 ό.π., ΜΠρΘεσ 14555/96 Αρμ 51,206). Το ανή- κον στο θανόντα αυτοκίνητο, το οποίο χρησιμοποιούσε τόσο αυτός όσο και η σύζυ- γός του για τις μετακινήσεις τους, περιλαμβάνεται στο εξαίρετο, διότι αν ο σύζυγος που επιζεί στερηθεί αυτό θα μεταβληθεί ο τρόπος ζωής στον οποίο έχει συνηθίσει και όλα τα παραπάνω ανεξάρτητα από το εάν η ίδια μπορεί να το οδηγεί ή κατέχει ά- δεια προς τούτο (βλ. ΑΠ 666/2008 ΝΟΜΟΣ, ΜΠρΘεσ 12/2017 ό.π.). Δεν υπάγεται στο εξαίρετο το αυτοκίνητο του θανόντος αν το χρησιμοποιούσε εν ζωή μόνο αυτός (βλ. ΜΠρΘεσ 14555/96 ό.π., ΕφΠατρ 917/96 ό.π.). Η αδυναμία του συζύγου που επιζεί να χρησιμοποιήσει το αυτοκίνητο είτε επειδή δεν έχει εξασκηθεί είτε γιατί στερείται νό- μιμης άδειας ικανότητας δεν αποκλείει τη δυνατότητα να συμπεριληφθεί στο εξαίρε- το (βλ. ΑΠ 666/2008 ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 1761/87 ό.π., ΕφΠατρ 917/96 ό.π., ΕιρΑργ 121/93 ΑρχΝ 46,167, ΜΠρΘεσ 15810/2013 ΕλλΔνη 2014,1097). Νομική φύση του εξαίρετου. Αποτελεί κληροδοσία εκ του νόμου (βλ. ΕφΑθ 6873/2007 ό.π., ΜΠρΘεσ 12/2017 Αρμ 2017,379). Επομένως εφαρμόζονται ως προς αυτό κατ’ αναλογία οι διατάξεις για την κληροδοσία, εφόσον συμβιβάζονται προς την ειδική τελολογία του. Έτσι ο σύζυγος που επιζεί αποκτά αμέσως (δηλ. με το θάνατο του συζύγου) τα αντικείμενα που υπάγονται στο εξαίρετο (πράγματα ή δικαιώματα), αν ο κληρονομούμενος δεν διέταξε άλλως (βλ. Παπαντωνίου ό.π., Αστ. Γεωργιάδη ό.π. αρ. 66, Γεωργιάδη/Σταθόπουλο ό.π. αρ. 15, 25, ΕφΑθ 6873/2007 ό.π., ΜΠρΘεσ 12/2017 ό.π.). Η κυριότητα επί των απαρτιζόντων το εξαίρετο αντικειμένων περιέρ- χεται στον επιζώντα σύζυγο αμέσως και αυτοδικαίως, χωρίς να απαιτείται παράδοση αυτών κατ’ άρθρο 1034 (βλ. Γεωργιάδη/Σταθόπουλο ό.π. αρ. 66, ΜΠρΘεσ 12/2017 ό.π.). Εφαρμόζονται σ’ αυτό όλες οι διατάξεις για την αποδοχή και αποποίηση των κληροδοσιών (ΕφΑθ 6873/2007 ό.π.). Δεν συνυπολογίζεται κατά τον προσδιορισμό της κληρονομικής μερίδας (βλ. Παπαντωνίου ό.π.). Συμμετοχή των τέκνων του κληρονομουμένου στο εξαίρετο. Αν υπάρχουν τέκνα του συζύγου που απεβίωσε λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες και αυτών, εφόσον το επι- βάλλουν οι ειδικές περιστάσεις για λόγους επιείκειας (βλ. ΕφΠατρ 917/96 ό.π.). Αν το τέκνο είχε κοινή κατοικία με τον κληρονομούμενο, σε περίπτωση που το τέκνο ετοι- μάζει δική του χωριστή εγκατάσταση εύλογο να λάβει κάποια αντικείμενα της οικο- 5 6