ΚΡΙΣΗ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΡΕΟΥΣ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ

7 A. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΚΡΙΣΕΩΝ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ 1. Επισκόπηση βιβλιογραφίας Οι κεντρικές κυβερνήσεις εκτίθενται στις εγχώριες τραπεζικές κρίσεις, πρώτον, διά μέσου των εγγυήσεων τις οποίες παρέχουν (ή κατά κοινή πα- ραδοχή αναμένεται πως θα παρέχουν) σε δυσπραγούντα πιστωτικά ιδρύμα- τα 7 , εγγυώμενες άμεσα ή έμμεσα υποχρεώσεις των τελευταίων, και οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε επιδείνωση των δημοσιονομικών μεγεθών εφόσον καταπέσουν με την εκδήλωση μιας κρίσης και, δεύτερον, διά μέσου των κρα- τικών ενισχύσεων τις οποίες μπορούν να παρέχουν στους οικείους τραπε- ζικούς τομείς σε συνθήκες κρίσης. Όταν το μέγεθος του εγχώριου τραπεζι- κού τομέα ή/και των χρηματοδοτικών του αναγκών είναι σημαντικό, οι κρατι- κές εγγυήσεις και ενισχύσεις είναι ικανές να πυροδοτήσουν κρίσεις δημόσιου χρέους, επιβαρύνοντας το δημόσιο έλλειμμα και υπονομεύοντας τη βιωσιμό- τητα του ίδιου του δημόσιου χρέους. Η παρ’ ολίγον κατάρρευση των τραπεζι- κών τομέων σε Ιρλανδία και Κύπρο και οι ζημιογόνες συνέπειες των επεισο- δίων αυτών για τα συγκεκριμένα κράτη είναι άκρως χαρακτηριστικές εν προ- κειμένω. Προτού ενσκύψουμε στα επεισόδια αυτά, αξίζει να επισημάνουμε ορισμένα από τα ευρήματα της υφιστάμενης βιβλιογραφίας που αφορούν τη συσχέτιση τραπεζικών και κρατικών κινδύνων. Σε ανάλυσή τους για το δημοσιονομικό κόστος των επεισοδίων χρηματοπι- στωτικής αστάθειας οι Eschenbach και Schuknecht 8 διαπίστωσαν ότι αυτά όχι μόνο επέτειναν τη μεταβλητότητα των δημοσιονομικών ισοζυγίων, αλλά και συνοδεύτηκαν από υψηλό δημοσιονομικό κόστος που μεταφράστηκε σε αύξηση του δημόσιου χρέους, ούτε λίγο ούτε πολύ, έως και 50% του Ακαθάρι- στου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) κατά τη διάρκειά τους. Εξάλλου, στο πλαίσιο της μελέτης της ιστορίας των χρηματοπιστωτικών κρίσεων και της αξιολό- γησης των δημοσιονομικών επιπτώσεων της αμερικανικής τραπεζικής κρί- 7.  Οι κεντρικές κυβερνήσεις εγγυώνται έμμεσα ή άμεσα τις υποχρεώσεις των εγχώρι- ων εμπορικών τραπεζών τους, ώστε να αποτρέψουν την κατάρρευσή τους, να δια- σφαλίσουν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και να διαφυλάξουν την εμπιστοσύνη στο εθνικό νόμισμα ως μέσο διακανονισμού των χρηματοοικονομικών συναλλαγών. 8.  Βλ. Felix Eschenbach and Ludger Schuknecht, «The Fiscal Costs of Financial Instability Revisited» (2002) ECB Working Paper 191.