ΚΡΙΣΗ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΡΕΟΥΣ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ

A. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΚΡΙΣΕΩΝ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ 9 Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, ο ανωφερής δίαυλος μετάδοσης τεκμη- ριώνεται στέρεα στην υφιστάμενη βιβλιογραφία. Εξάλλου, ακόμα και αν δεν είναι πάντοτε δυνατή η συναγωγή σχέσης αιτίου-αιτιατού μεταξύ τραπεζικών και δημοσιονομικών κρίσεων, υπάρχουν ισχυρά στοιχεία αποδεικτικά της με- ταξύ τους συσχέτισης. Η συσχέτιση αυτή όχι μόνο δικαιολογεί τη λήψη μέ- τρων πολιτικής προς αποσόβηση της μετάδοσης των συνεπειών των τραπε- ζικών κρίσεων στα κράτη, αλλά αποτέλεσε και τη βάση τους. Τα μέτρα που έλαβε η ΕΕ για την αντιμετώπιση του ανωφερούς διαύλου μετάδοσης και οι νομικές τους αδυναμίες θα εξεταστούν διεξοδικότερα στην ενότητα Γ της πα- ρούσας μελέτης. 2. Περιπτωσιολογικές μελέτες 2.1 Η περίπτωση της Ιρλανδίας Πριν από την εκδήλωση της τραπεζικής κρίσης και της κρίσης δημόσιου χρέ- ους στην επικράτειά της η Ιρλανδία είχε καταστεί μάρτυρας μιας δραματικής αύξησης του εγχώριου τραπεζικού δανεισμού (κυρίως ενυπόθηκου), που συ- νοδεύτηκε από απότομη αύξηση στις τιμές των ακινήτων: ενδεικτικό του με- γέθους της «φούσκας» στην εγχώρια αγορά ακινήτων, την οποία συντηρού- σε ο στεγαστικός δανεισμός, είναι το γεγονός ότι το σύνολο των τραπεζι- κών χορηγήσεων προς τα μέλη της συγκεκριμένης αγοράς υπερέβη το 147% του ΑΕΠ στο τέλος του 2008, έναντι ποσοστού μικρότερου του 106% του ΑΕΠ στην αντίστοιχη αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου 15 . Ως εκ τούτου, τον Νοέμ- βριο του 2008 ο συνδυασμένος ισολογισμός του ιρλανδικού τραπεζικού το- μέα αυξήθηκε σε 1,8 τρισεκ. ευρώ σε σύγκριση με το ΑΕΠ ύψους περίπου 180 δισεκ. ευρώ, αντιστοιχώντας σε μέγεθος υπερεννεαπλάσιο του μεγέθους της ιρλανδικής οικονομίας. Επιπλέον, τα ενυπόθηκα δάνεια συγκεντρώθηκαν ως επί το πλείστον σε μικρό αριθμό τραπεζών, μερικές εκ των οποίων εξειδι- κεύονταν στην αξιοποίηση ακινήτων, τα περισσότερα δε εκ των δανείων αυ- τών αφορούσαν επενδύσεις οι οποίες θα μπορούσαν να αποβούν κερδοφόρες μόνο εφόσον οι τιμές των ακινήτων συνέχιζαν να κινούνται ανοδικά. Μεταξύ 2003 και 2007 η Anglo Irish Bank διεύρυνε το δανειακό της χαρτοφυλάκιο με ετήσιο ρυθμό μεγαλύτερο του 20%, με τα στοιχεία ενεργητικού της να αυ- ξάνονται από 26 δισεκ. ευρώ το 2003 σε 97 δισεκ. ευρώ το 2007. Έχοντας 15.  Βλ. Commission of Investigation into the Banking Sector in Ireland, «Misjudging Risk: Causes of the Systemic Banking Crisis in Ireland» (Nyberg Report, 2011), σελ. 1, ειδ. σελ. 7.