ΚΡΙΣΗ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΡΕΟΥΣ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ

A. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΚΡΙΣΕΩΝ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ 11 περίπου 25% του ΑΕΠ το 2006 σε 107% στο τέλος του 2011, και σε 118% το 2013. Η εκδήλωση της κρίσης δημόσιου χρέους κατέστησε επιτακτική την ανάγκη διερεύνησης των βαθύτερων αιτιών της κατάρρευσης του ιρλανδικού τρα- πεζικού τομέα. Τα πορίσματα των σχετικών εκθέσεων επιβεβαίωσαν την ύπαρξη αδυναμιών σε πολλά επίπεδα που αφορούσαν τόσο τις τράπεζες όσο και τους κρατικούς φορείς. Για παράδειγμα, σύμφωνα με την έκθεση Nyberg, οι τράπεζες είχαν αξιολογήσει πλημμελώς το πιστοληπτικό προφίλ των πε- λατών τους, οι οποίοι με τη σειρά τους είχαν εκτιμήσει εσφαλμένα τις τιμές των ακινήτων. Ακόμη, οι τραπεζικοί επενδυτές δεν είχαν αντιληφθεί πλήρως τη φύση του κινδύνου που συνεπάγονταν οι επενδύσεις τους, ενώ οι αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές του χρηματοπιστωτικού τομέα δεν είχαν κατανοήσει το πραγματικό μέγεθος της έκθεσης των τραπεζών στην αγορά ενυπόθηκων δα- νείων, η δε κυβέρνηση είχε αποτύχει στη διαχείριση των εν λόγω αρχών 18 . Στην έκθεση Nyberg διαπιστώθηκε περαιτέρω ότι η διοίκηση των τραπεζών είχε αποτύχει να προστατέψει τους τραπεζικούς καταθέτες και επενδυτές, η δε κεντρική τράπεζα δεν είχε κατορθώσει να αποσοβήσει την εκδήλωση της τραπεζικής κρίσης, καθώς η άσκηση εποπτείας στην πράξη εστίαζε στην επα- λήθευση των μοντέλων διακυβέρνησης και διαχείρισης κινδύνων και όχι σε μια προσπάθεια ανεξάρτητης αξιολόγησης του κινδύνου 19 . Ανεξαρτήτως της κατανομής ευθυνών, η κρίση του ιρλανδικού τραπεζικού τομέα δεν οφειλόταν στην έλλειψη δημοσιονομικής πειθαρχίας ή στην ασύνε- τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών στο διάστημα που προηγήθηκε της παρ’ ολίγον κατάρρευσής του: η αποτυχία της ιρλανδικής κυβέρνησης συνδέ- εται με την αδυναμία της να αποτρέψει τη δημιουργία «φούσκας» στην αγορά ακινήτων και να αποσοβήσει τη συνακόλουθη τραπεζική κρίση που κατέληξε να απειλεί το ίδιο το κράτος με στάση πληρωμών. 2.2 Η περίπτωση της Κύπρου Το μέγεθος του κυπριακού τραπεζικού τομέα ήταν εννεαπλάσιο του ΑΕΠ, ήδη από το 2009, και παρότι είχε μειωθεί κάπως μέχρι τα μέσα του 2012, παρέ- μενε μεταξύ των υψηλότερων τόσο στη ζώνη του ευρώ όσο και στην ΕΕ 20 . Ο 18.  Βλ. Nyberg Report, 2011, σελ. 11. 19.  Ό.π., σελ. 8. 20.  Βλ. Ανεξάρτητη Επιτροπή για το Μέλλον του Κυπριακού Τραπεζικού Τομέα, «Final Report and Recommendations» (Οκτώβριος 2013) (Independent Commission, 2013), σελ. 1, σχεδ. 2.