ΟΙ ΓΕΝΙΚΕΣ ΡΗΤΡΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΦΟΡΟΑΠΟΦΥΓΗΣ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

10 κανόνων, να μελετηθούν οι μέθοδοι ερμηνείας τους από τα δικαστήρια και να πραγματοποιηθεί μια συνολική αξιολόγηση του διαμορφωθέντος νομικού πλαι- σίου από άποψη λειτουργικότητας, ούτως ώστε να προταθούν κατάλληλα βελ- τιωτικά μέτρα με κατεύθυνση την περαιτέρω ενίσχυση του ρυθμιστικού πλαισί- ου κατά της φοροαποφυγής. Η μονογραφία περιστρέφεται, ειδικότερα, γύρω από δύο βασικούς άξονες, οι οποίοι συνίστανται στη λειτουργία των γενικών ρητρών κατά της φοροαπο- φυγής υπό το πρίσμα του διεθνούς φορολογικού δικαίου και του ευρωπαϊκού φορολογικού δικαίου κατά της φορολογικής κατάχρησης. Παράλληλα, επιχει- ρείται να αναλυθούν, μεταξύ άλλων, τα εξής καίρια ζητήματα που ανακύπτουν: i) η εξελικτική πορεία των φορολογικών συστημάτων για την καταπολέμηση φαινομένων φοροαποφυγής από τη νομολογιακή διάπλαση γενικών αντικατα- χρηστικών κανόνων στη θέσπιση σχετικών διατάξεων στο θετό δίκαιο, ii) τα δομικά στοιχεία, η λειτουργικότητα και η αποτελεσματικότητα των γενικών ρη- τρών κατά της φοροαποφυγής στο πλαίσιο του φορολογικού συστήματος στο οποίο εντάσσονται, iii) η σχέση γενικής ρήτρας κατά της φοροαποφυγής με τις ειδικές αντικαταχρηστικές ρήτρες, η διασύνδεση και αλληλεπίδραση μεταξύ τους και η δυνατότητα συνεφαρμογής ή η ανάγκη αλληλοαποκλεισμού, iv) η σχέση της γενικής ρήτρας κατά της φοροαποφυγής του εσωτερικού δικαίου με τις εφαρμοστέες ΣΑΔΦ, v) ο περιορισμός και η αντιμετώπιση των μειονεκτημά- των που προκύπτουν από την εφαρμογή γενικών ρητρών κατά της φοροαποφυ- γής, ιδίως δε της προκύπτουσας ασάφειας και ανασφάλειας δικαίου, λόγω του πλήθους αόριστων και γενικών, αξιολογικών ρητρών που αυτού του τύπου οι φορολογικοί κανόνες κατά κανόνα περιλαμβάνουν και η ορθή εφαρμογή της δι- άταξης μέσω της θέσπισης κατάλληλων διαδικασιών και αναγκαίων ασφαλιστι- κών δικλείδων, vi) οι βέλτιστες πρακτικές ως προς τη θέσπιση γενικών ρητρών κατά της φοροαποφυγής από άποψη φορολογικής πολιτικής, vii) η συγκριτική ανάλυση των σχετικών κανόνων διαφόρων επιμέρους δικαιοδοσιών, ευρωπαϊ- κών και μη προς τον σκοπό εξαγωγής χρήσιμων συμπερασμάτων ως προς τη λειτουργία των εν λόγω κανόνων στα επιμέρους φορολογικά συστήματα και viii) οι εξελίξεις του ευρωπαϊκού δικαίου ως προς την υιοθέτηση γενικών αντι- καταχρηστικών κανόνων από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μετά από μία ιστορική αναδρομή του φαινομένου της περιγραφής ή κατα- στρατήγησης του νόμου στο πλαίσιο των προσπαθειών καταπολέμησης της διε- θνούς φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής, στο Πρώτο Μέρος του βιβλίου αναλύ- εται το διεθνές νομοθετικό πλαίσιο για τη φοροαποφυγή. Έμφαση δίδεται στις διεθνείς προσπάθειες πάταξης της φοροαποφυγής, κυρίως μέσω του Σχεδίου Δράσης του ΟΟΣΑ για τη Διάβρωση Φορολογικής Βάσης και τη Μεταφορά Κερ- δών (ΟECD Action Plan on Base Erosion and Profit Shifting «BEPS»). Ιδιαίτερα αναδεικνύεται η σχέση μεταξύ των γενικών ρητρών κατά της φοροαποφυγής και των Συμβάσεων για την Αποφυγή της Διπλής Φορολογίας («ΣΑΔΦ»). Με αφετηρία το διεθνές θεσμικό πλαίσιο, η έρευνα εστιάζει καταρχάς στις γενικές αντικαταχρηστικές ρήτρες στο διεθνές περιβάλλον, ως αντίδοτο κατά