ΟΙ ΓΕΝΙΚΕΣ ΡΗΤΡΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΦΟΡΟΑΠΟΦΥΓΗΣ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

14 επαρκούς απόδειξης της πλήρωσης των προϋποθέσεων εφαρμογής της, λόγω της εγγενούς ασάφειας που συνεπάγεται η χρήση πληθώρας αόριστων αξιο- λογικών εννοιών. Προτείνονται λύσεις για την αποτελεσματική εφαρμογή των γενικών κανόνων κατά της φοροαποφυγής, με κύριο άξονα την ανάγκη εξειδί- κευσης των περιπτώσεων που πρέπει να θεωρείται ότι εμπίπτουν στη ρυθμιστι- κή τους εμβέλεια, ούτως ώστε να περιορισθεί η ασάφεια που δημιουργείται και η συνακόλουθη ανασφάλεια δικαίου και αναδεικνύεται παράλληλα ο κομβικός ρόλος του δικαστή για την ερμηνευτική αξιοποίηση, δικαιοδοτική ωρίμανση και υλοποίηση του οικείου κανόνα στο πλαίσιο των φορολογικών διαφορών. δ) Η συγγραφέας διατυπώνει προτάσεις για τη βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου για την πάταξη της φοροαποφυγής από την άποψη της φορολογικής πολιτικής, ιδίως προς την κατεύθυνση της άρσης των δυσμενών συνεπειών που συνεπάγονται αναπόφευκτα οι γενικές ρήτρες κατά της φοροαποφυγής και της άμβλυνσης των μειονεκτημάτων και αδυναμιών τους. Προτείνει διάφορες ερμη- νευτικές προσεγγίσεις για την εμπέδωση της ασφάλειας δικαίου και της σταθε- ρότητας στο φορολογικό δίκαιο, τη διασφάλιση της χρηστής διοίκησης και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης του φορολογούμενου, αλλά και την αποτροπή δημιουργίας στρεβλωτικών συνθηκών για το φορολογούμενο, που δημιουργούν αντικίνητρα στην αποτελεσματική επιχειρηματική δραστηριότητα. Οι προτάσεις αυτές μπορούν να αξιοποιηθούν και στο πλαίσιο της εξειδίκευσης, ερμηνείας και εφαρμογής του αντίστοιχου κανόνα του ελληνικού φορολογικού δικαίου (άρθρο 38 ΚΦΔ) τόσο από τη φορολογική διοίκηση όσο και από τη δικαιοσύ- νη. Τονίζει δε ότι η βασική πρόκληση θα είναι η βραχυπρόθεσμη, αλλά και μακροπρόθεσμη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της φοροαποφυγής βάσει του «πραγματικού» περιεχομένου και της αληθούς ουσίας των συναλλαγών, με βασικό διακύβευμα τη δίκαιη εξισορρόπηση ανάμεσα στην προστασία των φο- ρολογουμένων και την περιφρούρηση των εθνικών φορολογικών βάσεων και τη διασφάλιση των δημοσίων εσόδων. Η βιβλιογραφία και αρθρογραφία, στα ελληνικά, αγγλικά, γερμανικά, γαλ- λικά και ιταλικά είναι εκτεταμένη, καθώς και οι παραπομπές σε ιστότοπους. Πα- ρατίθεται εκτεταμένη νομολογία άλλων κρατών, αλλά και του ΔΕΕ, του ΕΔΔΑ, καθώς και ελληνικών διοικητικών δικαστηρίων. Διαθέτει πλούσιο υπομνηματι- σμό. Το πόνημα της Βασιλικής Αθανασάκη συμβάλλει σημαντικά στη θεωρητική μελέτη, αλλά και στην πρακτική αντιμετώπιση του προβλήματος της φοροαπο- φυγής στο ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Αθήνα, Δεκέμβριος 2018 Καθηγητής Θεόδωρος Π. Φορτσάκης τ. Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών