ΟΙ ΓΕΝΙΚΕΣ ΡΗΤΡΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΦΟΡΟΑΠΟΦΥΓΗΣ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

103 κανόνων υποκεφαλαιοδότησης («Thin Capitalization Rules») και των κανόνων πρόληψης της φορολογικής κατάχρησης. γ) Στη φορολογική μεταχείριση της χρηματοδότησης συνδεδεμένων μερών και εν γένει χρηματοοικονομικών συ- ναλλαγών μεταξύ συνδεδεμένων επιχειρήσεων. δ) Στην εφαρμογή των βασικών εννοιών που απορρέουν από τις συμβάσεις αποφυγής διπλής φορολογίας και στις περιπτώσεις πώλησης ψηφιακών αγαθών ή παροχής ψηφιακών υπηρεσι- ών. ε) Στη διαθεσιμότητα επιζήμιων προνομιακών φορολογικών καθεστώτων. στ) Στα ζητήματα ενδοομιλικής τιμολόγησης («transfer pricing»), κυρίως όσον αφορά στη μεταφορά κινδύνων και άυλων περιουσιακών στοιχείων, στον τε- χνητό διαχωρισμό της ιδιοκτησίας παγίων περιουσιακών στοιχείων μεταξύ των νομικών οντοτήτων στο πλαίσιο ενός πολυεθνικού ομίλου και σε συναλλαγές μεταξύ αυτών των οντοτήτων που σπάνια θα μπορούσαν να λάβουν χώρα μετα- ξύ ανεξαρτήτων μερών. Το γεγονός ότι οι υπάρχοντες κανόνες παρουσιάζουν αδυναμίες και ελλεί- ψεις που δίνουν τη δυνατότητα φαινομένων διάβρωσης της φορολογικής βάσης και μετατόπισης κερδών ως συνέπεια της αλληλεπίδρασης διαφορετικών φο- ρολογικών κανόνων δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Βεβαίως, θα πρέπει να διευ- κρινισθεί ότι η χαμηλή φορολόγηση ή ακόμη και η μη φορολόγηση σε κάποιες περιπτώσεις δεν συνιστούν καθεαυτές αιτία ανησυχίας ούτε λόγο εφαρμογής μίας γενικής ρήτρας κατά της φοροαποφυγής άνευ άλλου τινος, παρά μόνο σε περιπτώσεις που αποτελούν συνέπεια τεχνητών μεθοδεύσεων και καταχρηστι- κών πρακτικών αποχωρισμού του φορολογητέου εισοδήματος από την πηγή του δημιουργίας του, δηλαδή από τις δραστηριότητες από τις οποίες αυτό προ- έκυψε. Οι παραπάνω αιτίες, ωστόσο, δεν αποτελούν τις μοναδικές για τη δημιουρ- γία ανησυχίας από την άποψη της επάρκειας και της καταλληλότητας των κανό- νων του διεθνούς φορολογικού δικαίου. Η ψηφιακή οικονομία αποτελεί ακόμη μία από τις αιτίες αυτές, όπως υπογραμμίζει το Σχέδιο Δράσης του ΟΟΣΑ. Ο λόγος για τον οποίο η ψηφιακή οικονομία τοποθετείται επίσης στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος στον τομέα αυτό είναι η ραγδαία της ανάπτυξη τα τελευταία έτη, η μεγάλη της εξάρτηση από άυλα περιουσιακά στοιχεία, από τη μαζική χρήση δεδομένων (και, κυρίως, προσωπικών δεδομένων), η εκτεταμένη υιοθέ- τηση πολύπλευρων επιχειρηματικών μοντέλων και η δυσκολία προσδιορισμού της δικαιοδοσίας εντός της οποίας προκύπτει η δημιουργούμενη αξία. Οι παρά- γοντες αυτοί εγείρουν σημαντικά ερωτήματα ως προς τον τρόπο με τον οποίο οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ψηφιακής οικονομίας δημιουργούν αξία και αποκτούν κέρδη και τον τρόπο με τον οποίο σχετίζεται η ψηφιακή οικονομία με τις θεμελιώδεις έννοιες της κατοικίας («residence») και της πηγής («source») ή του χαρακτηρισμού του εισοδήματος για φορολογικούς σκοπούς. Παράλληλα, το γεγονός ότι οι νέοι τρόποι δραστηριοποίησης που εμ- φανίζονται μπορεί να οδηγήσουν σε μετατόπιση των βασικών επιχειρηματικών λειτουργιών και συνεπώς σε διαφορετική κατανομή των δικαιωμάτων φορολό- γησης δεν αποτελεί καθεαυτό ένα δείκτη δυσλειτουργιών στο ισχύον σύστημα. Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντική η ενδελεχέστερη εξέταση του τρόπου με 87 88 Οι διεθνείς προσπάθειες πάταξης της φοροαποφυγής από τον ΟΟΣΑ