Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΕΝ ΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΕΝ ΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ 28 δηλαδή οι ηθικές αξίες, οι οποίες είναι αναγκαίες για την διατήρηση μιας κοινωνίας περιγράφονται στα Ηθικά . Στα Πολιτικά έχουμε να κάνουμε ως επί το πλείστον με κοινωνίες ( κοινωνίαι , για να χρησιμοποι- ηθεί ο αυτούσιος αρχαιοελληνικός όρος) αποτελούμενες από άρχοντες και αρχομένους, και με τις αρχές που καθορίζουν την φύση της ασκου- μένης εξουσίας. ∆ιότι υπάρχουν κοινωνίαι οι οποίες δεν αποτελούνται από άρχοντες και αρχομένους, όπως θα διαφανεί εντός ολίγου. Από τα διασκορπισμέ- να τεκμήρια που έχει κανείς στη διάθεσή του τεκμαίρει ότι οιαδήποτε κοινωνία πρέπει: 1. Να αποτελείται από τουλάχιστον δύο ανθρώπινα όντα διαφορετικά το ένα από το άλλο. 7 Και αυτοί οι άνθρωποι δεν πρέπει να ίστανται ως εμπόδιο ο ένας στους στόχους του άλλου. Αν το αντίθετο συμβαί- νει, δεν υφίστανται εν τοις πράγμασιν αρκετά κοινά μεταξύ των. Του- λάχιστον αυτή είναι η διδασκαλία και διδακτική των Πολιτικών 8 και των Ηθικών Νικομαχείων . 9 Ωστόσο το πρώτο βιβλίο των Πολιτικών προϋποθέτει ως κοινωνία αυτήν του αφέντη και του δούλου. Ίσως η άνιση κοινωνία όπως το είδος μιας άνισης φιλίας, πρέπει να θεωρη- θεί ως μια κατώτερη μορφή του πράγματος, όχι όμως σε βαθμό που να αποστερείται του ονόματος κοινωνία . … Αλλά ο Πλάτων και πας σκεπτόμενος άνθρωπος δεν υποτιμούν επίσης και τον ρόλον του ανθρώπου. Και αν μεν ο νομοθέτης είναι βασιλικός ανήρ, δηλαδή άνθρωπος ο οποίος δεν «τείνει οιωνεί μοιραίως, εις κατάχρησιν της εξουσίας» τότε και μόνον τότε και οι νόμοι έχουν αντικειμενικότητα και επομένως αξίαν, και ημπορεί να γίνουν φραγμοί κατά της αυθαιρεσίας. Ενώ αντιθέτως όταν δεν είναι βασιλικός ανήρ, όταν δηλαδή δεν είναι φορεύς του Λόγου και των ιδεών, τότε και οι νόμοι τους οποίους θεσπίζει ουδεμίαν έχουν ηθικήν αξίαν, άτε στερούμενοι της αντικειμενικότητος του Λόγου και διά της εφαρμογής των νόμων αυτών ουδεμία εγγύησις παρέχεται ότι θα πρυτανεύση το ορθόν και το δίκαιον. 7. Ηθικά Νικομάχεια , 5.8. 1133a. 8. Πολιτικά 4 (7). 8. 1328a. 9.  Ηθικά Νικομάχεια 8. 13. 1161a.