ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

Προλεγόμενα Η εμπειρία του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου υπήρξε καταλυτική αναφορικά με την έως τότε αντίληψη σχετικά με την επίλυση των διεθνών διαφορών. Η adhoc διαιτησία είτε ως αποκλει- στικό δημιούργημα των Κρατών είτε εντός του θεσμικού πλαισίου του Διαρκούς Διαιτητικού Δικαστηρίου δεν θεωρήθηκε επαρκής για την προαγωγή της διεθνούς ειρήνης. Η επιλογή της διεθνούς οργάνωσης ως του μέσου για τη διατήρηση της ειρήνης μέσω της ίδρυσης της Κοι- νωνίας των Εθνών έπεισε τους νικητές του Μεγάλου Πολέμου και πρωταγωνιστές του εγχει- ρήματος ότι για την αποτελεσματικότητα του νέου διεθνούς οργανισμού ήταν απολύτως απα- ραίτητη η δημιουργία ενός μόνιμου διεθνούς δικαστηρίου ανεξάρτητου από την επιρροή των Κρατών-μερών σε μια διαφορά. Αυτό επετεύχθη με την ίδρυση του Διαρκούς Δικαστηρίου Δι- εθνούς Δικαιοσύνης. Το Διαρκές Δικαστήριο ιδρύθηκε το 1920 με τη σύνταξη του Καταστατικού του από Επιτροπή Νομικών και την υιοθέτησή του από τη Συνέλευση της Κοινωνίας των Εθνών. Εν συνεχεία το Κα- ταστατικό αποτέλεσε Παράρτημα ενός Πρωτοκόλλου που τέθηκε προς υπογραφή και επικύ- ρωση από τα Κράτη (τόσο τα μέλη όσο και τα μη-μέλη της Κοινωνίας των Εθνών) και τέθηκε σε ισχύ το Σεπτέμβριο 1921. Το Καταστατικό επικύρωσαν 48 Κράτη, αλλά όχι οι ΗΠΑ και η πρώην Σοβιετική Ένωση. Ωστόσο, παρά την απουσία των ΗΠΑ, υπήρξε Αμερικανός Δικαστής στη σύν- θεση του Διαρκούς Δικαστηρίου καθ’ όλη τη διάρκεια της λειτουργίας του. Το Διαρκές Δικαστήριο δεν ήταν όργανο της Κοινωνίας των Εθνών σύμφωνα με το Άρθρο 2 του Συμφώνου. Αποτελούσε, όμως, αναπόσπαστο μέρος του ευρύτερου θεσμικού πλαισίου της Κοινωνίας των Εθνών. Η ίδρυσή του προβλεπόταν στο Άρθρο 14 του Συμφώνου να γίνει με πρωτοβουλία του Συμβουλίου της Κοινωνίας, το οποίο σε εφαρμογή αυτής της διάταξης συ- γκρότησε την Επιτροπή Νομικών, η οποία συνέταξε το Καταστατικό του Δικαστηρίου. Το Διαρκές Δικαστήριο κατά τη διάρκεια της ενεργού λειτουργίας (1920-1940) του ασχολήθη- κε με 66 υποθέσεις: 36 κατ’ αντιμωλία διαφορές και 28 αιτήσεις για έκδοση Γνωμοδοτήσεων. Συνολικά το Δικαστήριο εξέδωσε 32 Αποφάσεις και 27 Γνωμοδοτήσεις – η Υπόθεση της Ανατο- λικής Καρελίας υπήρξε (μέχρι σήμερα) η μόνη περίπτωση κατά την οποία απορρίφθηκε αίτη- ση Γνωμοδότησης. Το Διαρκές Δικαστήριο συνέβαλε με τη νομολογία του στην αποσαφήνιση και ανάπτυξη του διεθνούς δικαίου και η αξιοπιστία του ως θεσμού καθιερώθηκε από την πρώ- τη κατ’ αντιμωλία διαφορά την οποία έκρινε στην Υπόθεση Wimbledon το 1923 και διατηρήθη- κε αμείωτη για όλη τη διάρκεια της λειτουργίας του. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε το θεμέλιο για την ανασύσταση του θεσμού του μόνιμου διεθνούς δικαστηρίου υπό το καθεστώς του Χάρτη του ΟΗΕ στο διάδοχο Διεθνές Δικαστήριο των Ηνωμένων Εθνών το οποίο αποτελεί όργανο του ΟΗΕ και το Καταστατικό του αναπόσπαστο μέρος του Χάρτη. Το σημερινό Διεθνές Δικαστήριο είναι «διάδοχο» ως θεσμός, αλλά ως δικαιοδοτικό όργανο αποτελεί συνέχεια του Διαρκούς Δι- καστηρίου με την έννοια ότι η νομολογία των δύο δικαστηρίων και η συμβολή της στην ανά- πτυξη του διεθνούς δικαίου γίνεται δεκτή ως ενιαίο σώμα.