ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

15 ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ κών θεσμών οικονομικής και δημοσιονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, η Ευρώ- πη αιφνιδιάστηκε και βρέθηκε σε θεσμικό αδιέξοδο, όταν η Ελλάδα τον Μάρ- τιο του 2010 ήχθη ενώπιον της κυριολεκτικά ευρισκόμενη στο χείλος της χρε- οκοπίας. Η ΕΕ αναζητώντας τρόπους αντιμετώπισης του δημοσιονομικού αδι- εξόδου, στο οποίο βρέθηκε το κράτος μέλος της και φοβούμενη την οριστική ρήξη της συνοχής και την απώλεια της ίδιας της υπόστασής της, πρόεβη αρ- χικά στην χρήση μηχανισμών εκτός των δομών της ΕΕ και στην συνέχεια στην δημιουργία νέων θεσμών και τρόπων αντιμετώπισης παρόμοιων κρίσεων. Σε αυτό όμως το ασθμαίνον πλαίσιο αναζήτησης πολιτικών και θεσμικών λύσε- ων από την Ευρώπη, έπρεπε συγχρόνως να αποτραπεί η ελληνική χρεοκο- πία, πράγμα που επιτεύχθηκε λόγω της επιβολής δραστικών μέτρων στο εσω- τερικό της χώρας, τα οποία αναζητούσαν νομιμοποιητικό έρεισμα. Το νομικό έρεισμα βρέθηκε εντός του ίδιου του Συντάγματος, το οποίο προσαρμόστηκε σε γενικές γραμμές στις μεταβαλλόμενες συνθήκες. Οι συνταγματικές αυτές προσαρμογές αμφισβητήθηκαν και αμφισβητούνται έντονα και σηματοδότη- σαν εξελίξεις στα πεδία λειτουργίας των επιμέρους εξουσιών. Όσον αφορά στον τυπικό νομοθέτη, η επίδραση της οικονομικής κρίσης γίνε- ται εκ πρώτης όψεως αντιληπτή, όχι τόσο, όπως με τους δικαστές και τα μέλη της Κυβέρνησης, στο επίπεδο του λόγου του, αλλά ακριβώς στον δραστικό πε- ριορισμό της ικανότητάς του για ίδια νομοθετική πρωτοβουλία. Σε συνθήκες οικονομικής κρίσης συντελέστηκε μία αξιοσημείωτη θεσμική εξέλιξη: η πρωτο- φανής ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας έναντι της νομοθετικής και της δι- καστικής. Και τούτο, διότι κατ΄ αρχάς οι πιεστικές διεθνείς υποχρεώσεις του κράτους και η ανάγκη διαχείρισης της κρίσης με σκοπό την «διάσωση ή σω- τηρία της χώρας» κατέστησαν επιτακτική την άμεση διευθέτηση των δημοσι- ονομικών θεμάτων. Τα προτάγματα αυτά μετατόπισαν την δικαιοπαραγωγι- κή διαδικασία από τον άξονα της νομοθέτησης που στηριζόταν στην περίσκε- ψη και την ουσιαστική διαβούλευση των εκπροσώπων του λαού, στον άξο- να της κατακλυσμικής επιτάχυνσης της κοινοβουλευτικής διαδικασίας. Καθο- ριστικά συνέβαλε στην διατάραξη της ισορροπίας των θεσμών της Βουλής και της Κυβέρνησης σε βάρος της πρώτης η διεύρυνση της έννοιας του δημοσίου συμφέροντος. Την συνδρομή δε του δημοσίου συμφέροντος επικαλέστηκαν από την αρχή της δημοσιονομικής κρίσης τα κρατικά όργανα, τα οποία φέ- ρουν και το θεσμικό βάρος για την αποτελεσματική διαφύλαξή του, προκει- μένου να ενεργοποιήσουν τις δικαιοπαραγωγικές τους λειτουργίες. Χαρακτη- ριστική είναι η επανειλημμένη χρήση από τις Κυβερνήσεις των διαδικαστικών διατάξεων των παραγράφων 4 και 5 του άρθρου 76 του Συντάγματος για την ψήφιση πληθώρας νομοθετημάτων με την διαδικασία του επείγοντος και του