ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

22 ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ σμικών κατασκευών ικανών να αναμορφώσουν ριζικά όχι τα θεμέλια του συ- νταγματικού πολιτεύματος, αλλά τους τρόπους λειτουργίας του κράτους. Ακολουθεί το κύριο μέρος , που αποτελείται από δύο ενότητες , στις οποίες ερευ- νώνται, αξιολογούνται και ερμηνεύονται οι σημαντικές θεσμικές μεταβολές που επέφερε η υπαγωγή της χώρας στο αυστηρό καθεστώς δημοσιονομικής πειθαρχί- ας από το 2010 έως τα τέλη του 2016. Οι μεταβολές αυτές εντοπίζονται στην αλ- λαγή του τρόπου λειτουργίας, αλλά και στην νομική και πολιτική θέση των άμε- σων οργάνων του ελληνικού κράτους: της Κυβέρνησης, της Βουλής και των Δικα- στηρίων. Στην πρώτη ενότητα του κύριου μέρους με τίτλο: «Οι επιπτώσεις των Μνημονίων στην παραγωγή της κυβερνητικής πολιτικής και την άσκηση της νομοθετικής εξουσίας» ερευνώνται οι μεταβολές στην λειτουργία της εκτελεστι- κής και της νομοθετικής εξουσίας. Το πρώτο κεφάλαιο επικεντρώνεται στην κυ- βερνητική πολιτική. Στα κοινοβουλευτικά πολιτεύματα, όπως το ελληνικό, την εξουσία που ανάγεται στον προσδιορισμό και την άσκηση της γενικής πολιτικής της χώρας ασκεί η Κυβέρνηση σύμφωνα με το άρθρο 82 παράγραφος 1 του Συ- ντάγματος. Η υπογραφή των Μνημονίων όμως σήμανε τον ασφυκτικό περιορισμό των δυνατοτήτων της Κυβέρνησης για την άσκηση εσωτερικών δημοσιονομικών και οικονομικών ιδίως πολιτικών άλλων από αυτές που περιλαμβάνουν τα ίδια τα Μνημόνια. Πλέον το περιεχόμενο των κυβερνητικών επιλογών, οι ρυθμοί υλοποί- ησής τους και οι λοιπές ουσιαστικές και τεχνικές λεπτομέρειες συγκαθορίζονται από έναν εξωθεσμικό παράγοντα (την λεγόμενη «τρόικα» ή «θεσμούς») σε συνερ- γασία με εκπροσώπους της Κυβέρνησης. Ο εκάστοτε κυβερνητικός εκπρόσωπος, παρότι έχει περιορισμένο ρόλο και πρωτοβουλία στην διαδικασία καθορισμού και κατεύθυνσης πολιτικής, εντέλει εξακολουθεί να αναλαμβάνει αυτός και η Κυβέρ- νηση συνολικά την πολιτική ευθύνη για τις αναληφθείσες πολιτικές. Στο δεύτερο κεφάλαιο της πρώτης ενότητας ερευνάται η καταλυτική επίδρα- ση εξωγενών πλέον παραγόντων στην νομοπαραγωγική διαδικασία του κρά- τους, λειτουργία που παραδοσιακά επιτελείται από την αυτόνομη νομοθετι- κή εξουσία. Ερειδόμενη στο άρθρο 26 παράγραφος 1 του Συντάγματος, η νο- μοθετική λειτουργία ασκείται από την Βουλή και τον Πρόεδρο της Δημοκρατί- ας. Και ναι μεν, υπό την ισχυρή εκδοχή του πλειοψηφικού κοινοβουλευτισμού που επικράτησε την μεταπολιτευτική περίοδο υπήρχε το ζήτημα της υποχώ- ρησης της ίδιας της πολιτικής εξουσίας του Κοινοβουλίου υπό το βάρος της πειθαρχίας των ισχυρών κοινοβουλευτικών πλειοψηφιών, η οικονομική κρίση όμως επιδείνωσε έντονα το φαινόμενο. Η θεσμική και πολιτική ισχύς της Βου- λής δοκιμάστηκε από την νέα πολιτειακή τάξη πραγμάτων, που δημιούργησε η οικονομική κρίση, και ιδίως από την επιτακτική ανάγκη συμμόρφωσης της χώρας στις υποχρεώσεις , που επιβάλλει η εξάρτησή της από την ξένη χρημα- τοδότηση. Κατ’ αρχάς, παρατηρήθηκε συχνά το φαινόμενο παράκαμψης της Βουλής ως κύριου παράγοντα της νομοθετικής εξουσίας με τον παραγκωνισμό