ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

26 ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ρευση της εθνικής πολιτικής με τους διαμορφωνόμενους κανόνες της Ευρω- παϊκής Ένωσης. Στο μέτρο αυτό θα είναι ωφέλιμη στο πλαίσιο μιας επικείμε- νης συνταγματικής αναθεώρησης η συνεκτίμηση του νέου κοινωνικού, πολι- τικού και νομικού περιβάλλοντος της χώρας, ικανής να οδηγήσει στην ανανέ- ωση της συνταγματικής μας κουλτούρας, δηλαδή του ξεχωριστού τρόπου, με τον οποίο αντιλαμβάνονται οι πολιτικοί φορείς και οι πολίτες την σχέση τους με το Σύνταγμα, που επηρεάζει νευραλγικούς τομείς της δημόσιας και της ιδι- ωτικής δράσης τους 30 . Και η εκτίμηση αυτή δέον να λαμβάνει ως δεδομένο ότι το Σύνταγμα του 1975 αποτέλεσε πρόσφορο πλαίσιο για την μακροβιότερη πε- ρίοδο σταθερής κοινοβουλευτικής διακυβέρνησης στην ιστορία του νέου ελλη- νικού κράτους και θωράκισε τους θεσμούς στους κλυδωνισμούς της ελληνικής κρίσης. Έχουμε πάντα συνταγματική δημοκρατία και δεν τέθηκε ποτέ ζήτημα κατάλυσης του ελληνικού Συντάγματος. Άλλο είναι το ζήτημα των παραβιάσε- ων του Συντάγματος. Οι συνταγματικές παραβιάσεις άλλωστε, ίσως λιγότερο συχνά, όμως συμβαίνουν και σε ομαλές δημοκρατικές περιόδους και αποτε- λούν φαινόμενο, που έχει προβλεφθεί από τον ίδιο το Συντακτικό Νομοθέτη, ο οποίος έχει αναθέσει την αντιμετώπισή του στα αρμόδια δικαστήρια (άρθρα 87 παρ. 2 και 93 παρ. 4 του Συντάγματος). Επισημαίνεται σε αυτό το σημείο ότι η έρευνα για τις ανάγκες της παρούσας εργασίας ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2017, ενώ επικαιροποίηση ιδίως της νομολογίας έχει γίνει μέχρι το Σεπτέμβριο του 2018, οπότε αυτά αποτελούν τα απώτατα χρονικά σημεία αναφορών σε νομοθεσία, νομολογία και βιβλιο- γραφία. Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω πρώτα και πάνω από όλους τον επιβλέποντα της διατριβής μου καθηγητή Γιάννη Ζ. Δρόσο για την πολύτιμη βοήθειά του. Επίσης, κάθε φιλικό και συγγενικό μου πρόσωπο, που επί τρία χρόνια υπέμει- νε την απουσία μου*. Αθήνα, Ιανουάριος 2019 Ιωάννα Χαρχαλάκη 30. Βλ. Π. Μαντζούφα, ό.π., σελ. 30-32. * Η ολοκλήρωση της διδακτορικής διατριβής, στην οποία στηρίχθηκε το βιβλίο, χρηματοδο- τήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος χορήγησης υποτροφιών για μεταπτυχιακές σπου- δές δεύτερου κύκλου σπουδών (διδακτορική διατριβή) στην Ελλάδα - πρόγραμμα ΙΚΥ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ακαδ. έτους 2014-2015.