ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Συνταγματικές ερμηνείες στην νομολογία διοικ. δικαστηρίων την περίοδο οικονομικής κρίσης 157 ντάγματος: ένα υπό ομαλές συνθήκες και ένα καθεστώς εξαιρετικών περι- στάσεων 397 . Εντέλει, η απόφαση της Ολομέλειας, αν και κατέληξε στην ίδια τελική κρίση με την μειοψηφία της παραπεμπτικής, εντούτοις ακολούθησε έναν όλως δι- αφοροποιημένο συλλογισμό, ο οποίος βασίστηκε σε παλαιότερη νομολογία του. Εδώ και τέσσερις δεκαετίες, με σειρά αποφάσεων 398 έχουν κριθεί συ- νταγματικές ορισμένες έκτακτες εισφορές από την άποψη της αναδρομικότη- τάς τους με το σκεπτικό, το οποίο υιοθέτησε και η ΣτΕ Ολ 1685/2013 399 , ότι το εισόδημα παλαιότερων χρήσεων, επί του οποίου υπολογίζονταν οι επίμα- χες εισφορές, δεν αποτελούσε το αντικείμενο της επιβολής τους, αλλά κρι- τήριο κατά την αντίληψη του νομοθέτη ύπαρξης (αυξημένης εν προκειμένω) φοροδοτικής ικανότητας. Η απόφαση 1685/2013 αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά δείγματα της αυτοσυγκράτησης του δικαστή της κρίσης, κα- θώς απορρίπτει τεχνηέντως το δίκαιο της ανάγκης ως νομιμοποιητική βάση των μνημονιακών ρυθμίσεων στο μέτρο που αυτό θα έθετε εκποδών το γράμ- μα των συνταγματικών διατάξεων. Η απόφαση μάλιστα, παρότι αναγνωρί- ζει φυσικά «την έκτακτη, λόγω της κρίσεως, δημοσιονομική ανάγκη» , ένεκα της οποίας επιβλήθηκε η εισφορά, απομακρύνεται από το ίδιο το χωροχρο- νικό πλαίσιο της οικονομικής κρίσης του 2010, γιατί το σκεπτικό της συμπί- πτει με νομολογία που χρονολογείται ήδη από το 1979 400 . Το ίδιο σκεπτικό ότι το εισόδημα δεν αποτελεί καθεαυτό αντικείμενο φορο- λόγησης και ως εκ τούτου δεν τίθεται ζήτημα αντισυνταγματικής αναδρομι- κής φορολογίας, ακολούθησε το Δικαστήριο κατά τον έλεγχο συνταγματικό- τητας και των υπόλοιπων πολυάριθμων έκτακτων φορολογικών επιβαρύν- σεων. Άπασες οι τελευταίες κρίθηκαν σύμφωνες με την συνταγματική φο- ρολογική νομιμότητα, και συγκεκριμένα η ειδική εισφορά αλληλεγγύης 401 , 397. Βλ. Π. Μαντζούφα, ό.π., σελ. 125. 398. Βλ. σχετικά την ΣτΕ Ολ 1317/1979, με την οποία κρίθηκε συνταγματική η έκτακτη εισφο- ρά του Ν. 257/1976, που είχε επιβληθεί λόγω της έκτακτης ανάγκης που προέκυψε από το κυπριακό, καθώς και τις ΣτΕ 3653/1981, ΣτΕ 7μ 357/1984, ΣτΕ Ολ 1865/1985, ΣτΕ Ολ 1912/2009 για την αναδρομική έκτακτη φορολόγηση στα αφορολόγητα αποθεματικά των Α.Ε. κ.ά. Βλ. και σκ. 8-9 της ΣτΕ Ολ 3/2016 για μία πληρέστερη αναφορά των έκτα- κτων εισφορών που είχαν επιβληθεί κατά το παρελθόν με βάση υπολογισμού το εισόδη- μα ή τον φόρο επί του εισοδήματος, ΔΔίκη 2/2016, σελ. 283 επ. 399. σκ. 11. 400. Συναφής με την ΣτΕ Ολ 1685/2013 για την συνταγματικότητα της έκτακτης εισφοράς του αρ. 18 του Ν 3758/2009 είναι και η ΣτΕ Ολ 3408/2013 . 401. H ειδική εισφορά αλληλεγγύης του αρ. 29 του Ν 3986/2011 κρίθηκε συνταγματική με την απόφαση ΣτΕ Ολ 2563/2015 πλην του μέρους της που αποκλείει από την βάση υπολο- γισμού της εισφοράς τις μειώσεις του άρθρου 19 παρ. 2 εδαφ. ζ΄ ΚΦΕ (κάλυψη τεκμαρ- κτής δαπάνης επίμαχου έτους με ανάλωση κεφαλαίου που έχει προκύψει και φορολογη- θεί σε προηγούμενα έτη), κατά οποίο κρίθηκε ότι αντίκειται στο αρ. 4 παρ. 5 Σ λόγω της επιβολής φορολόγησης σε ανύπαρκτη φορολογική ύλη και ασύνδετης με την φοροδοτι- κή ικανότητα του υποχρέου.