Η ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΗ

ΜΕΡΟΣ Α'  Η απόδειξη γενικά 6 Ι. ΒΑΛΜΑΝΤΩΝΗΣ ως ένα είδος «αδύνατης» αλήθειας. Αντίθετα, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η αλήθεια των πραγματικών γεγονότων που διαπιστώνεται στην πολιτική δίκη δεν διαφέρει από αυτή που διαπιστώνεται σε οποιοδήποτε άλλο εμπειρικό πε- δίο, λαμβάνοντας υπόψη ότι και στην περίπτωση αυτή έχουμε να κάνουμε με σχετική γνώση της αλήθειας. Σκοπό της αποδείξεως αποτελεί η αναζήτηση της ουσιαστικής αλήθειας. Καμία δικαστική απόφαση δεν μπορεί να είναι ορθή, όταν στηρίζεται σε μια εσφαλμένη διαπίστωση των πραγματικών γεγονότων. Σε μια έννομη τάξη, που υφίστανται αρκετοί κανόνες νομικών αποδείξεων ή αποκλεισμού σημα- ντικών αποδείξεων, η ανεύρεση της ουσιαστικής αλήθειας είναι δυσχερής. Αντίθετα, σ’ ένα δικονομικό σύστημα, στο οποίο επιτρέπονται όλα τα πρόσφο- ρα αποδεικτικά μέσα και δεν υφίστανται περιορισμοί στην ορθολογική εκτί- μηση των αποδείξεων ευνοείται η διαπίστωση της πραγματικής κατάστασης. Συνεπώς, η έκδοση ορθών αποφάσεων εξαρτάται από την ευχέρεια διαπί- στωσης της αλήθειας του ιστορικού συμβάντος. Η αυτεπάγγελτη διεξαγωγή των αποδείξεων (107 ΚΠολ∆), η καθιέρωση των δικαστικών τεκμηρίων (339 ΚΠολ∆), η ισότιμη αποτίμηση των μη πληρούντων τους όρους του νόμου απο- δεικτικών μέσων (340 §1 ΚΠολ∆), ο σταδιακός περιορισμός της αρχής των νομικών αποδείξεων και η αντικατάστασή της από την αρχή της ελεύθερης εκτίμησης από το δικαστή (340 §2 ΚΠολ∆), εκφράζουν τη ροπή του δικονομι- κού νομοθέτη προς την απονομή ουσιαστικής δικαιοσύνης 9 . Σημαντικό ρόλο έχει και ο τρόπος με τον οποίο εφαρμόζεται στην πράξη ένα δικονομικό σύστημα. Έτσι, στην περίπτωση που ο δικαστής διαθέτει αρκετές αποδεικτικές εξουσίες, αλλά εξαιτίας της παθητικής στάσης του δεν τις ασκεί, ούτε στην περίπτωση που είναι αναγκαίες για την ανεύρεση της ουσιαστικής αλήθειας, τούτο έχει επιπτώσεις στην ποιότητα της απόφασής του, παρόλο που το δικονομικό σύστημα του είχε διαθέσει τα απαραίτητα όπλα. Γ. Είδη απόδειξης Ένας κλασσικός τρόπος περιορισμού της ασάφειας και της ευρύτητας του πολυσήμαντου όρου της απόδειξης είναι η δημιουργία διακρίσεων. Η ταξινό- μηση των αποδείξεων ανάγεται στην εποχή του ρωμαϊκού - κανονικού δικαί- ου 10 . Στη σύγχρονη εποχή, διατυπώνεται μια επιφύλαξη σχετικά με την ταξι- στη φιλοσοφία, την επιστήμη και το δίκαιο, ΝοΒ 2013, 919, που κάνουν αναφορά σε δι- κονομική και τυπική αλήθεια αντίστοιχα. 9.  Παϊσίδου Ν ., Τα δικαστικά τεκμήρια στην πολιτική δικονομία, 1991, σελ. 22. 10.  Βλ. Stürner R. , Εκτίμηση αποδείξεων, αποδεικτικοί κανόνες και μέτρο απόδειξης στο Ευρωπαϊκό Αστικό ∆ικονομικό ∆ίκαιο, ΕΠολ∆ 2009, 426 και Levy J.P. , La classifica- 6 7 8