ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ

XI Πρόλογος 1ης έκδοσης Η διδασκαλία του μαθήματος «Δικαστική Ψυχιατρική και Δικαστική Ψυχολο- γία» στο προπτυχιακό πρόγραμμα της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών για πάνω από δέκα χρόνια με οδήγησε στην απόφαση να προχωρή- σω στη συγγραφή του παρόντος εγχειριδίου. Στόχος του είναι να αποτελέσει ένα σύγχρονο εγχειρίδιο με πολλά παραδείγ- ματα, πρακτικές ασκήσεις και, κυρίως, αφορμές για περαιτέρω προβλημα- τισμό. Οι υποσημειώσεις του σκοπό έχουν να παρακινήσουν τον αναγνώστη να μελετήσει τα ειδικότερα ζητήματα σε μεγαλύτερο βάθος. Προσπάθησα να αποφύγω ιστορικές αναδρομές, συγκριτικές παρατηρήσεις και αναλυτικές παρουσιάσεις, όπου νόμισα ότι αυτές θα επιβάρυναν υπερ- βολικά τον αναγνώστη. Περιέλαβα, όπου ήταν αναγκαίο, και ορισμένα θέ- ματα που ανήκουν και στην ύλη του γενικού ποινικού ή της ποινικής δικο- νομίας, αλλά που η διδακτική εμπειρία μου έδειξε ότι δεν έχουν αφομοιω- θεί ικανοποιητικά, καθώς το πρόγραμμα διδασκαλίας δεν επιτρέπει την ανά- πτυξή τους στα στενά χρονικά πλαίσια διδασκαλίας των υποχρεωτικών μα- θημάτων. Στο εγχείρημα αυτό σημαντική ήταν η συνδρομή δύο νέων επιστημόνων, του υποψήφιου διδάκτορα κ. Κωνσταντίνου Πατσαλίδη και του υποψήφιου διδά- κτορα κ. Χαράλαμπου Καραμπέλη. Τους ευχαριστώ θερμά για τις χρήσιμες παρατηρήσεις τους και, περισσότερο από όλα, διότι με βοήθησαν να κατα- νοήσω καλύτερα τι ζητά ένας νέος επιστήμονας από το εγχειρίδιο. Καίριες ήταν και οι παρατηρήσεις των φοιτητών μου τα τελευταία χρόνια. Ελπίζω να ανταποκρίθηκα στις προσδοκίες τους. Και μια εξομολόγηση: Όταν ασχολήθηκα αρχικά με την διδασκαλία του μαθή- ματος, πίστευα ότι η δικαστική ψυχιατρική και η δικαστική ψυχολογία είναι απλώς βοηθητικές επιστήμες στο κύριο σώμα του ουσιαστικού και δικονομι- κού ποινικού δικαίου, που ήταν και παραμένει το κύριο γνωστικό μου αντι- κείμενο· κάποιες χρήσιμες γνώσεις σε δευτερεύοντα ζητήματα. Νόμιζα ότι είναι ένα μικρό ρυάκι που εκβάλλει στον μεγάλο ποταμό του ποι- νικού δικαίου. Όμως, το ποινικό δίκαιο δεν υπάρχει χωρίς την ενοχή, την προσωπική μομφή, την ελεύθερη βούληση και η ποινική δίκη, η πιο «ζωντα- νή», άμεση, προφορική και, τελικά, σημαντική δίκη, δεν μπορεί να είναι και δεν είναι, απλώς μια διανοητική εργασία υπαγωγής σε κανόνες, αλλά είναι ένας χώρος συνάντησης του κατηγορούμενου-δράστη, του μάρτυρα, του θύ- ματος, του δικαστή. Η δικαστική ψυχιατρική και η δικαστική ψυχολογία έγι-