Η ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΈΝΩΣΗΣ

VII Πρόλογος Αν εξαιρέσει κανείς την οικονομική κρίση, που ξέσπασε πριν από δέκα περίπου χρόνια, τίποτε άλλο δεν έχει επηρεάσει τόσο την ποιότητα της καθημερινής ζωής πολλών εκατομμυρίων ανθρώπων όσο η δράση της διεθνούς τρομοκρατί- ας. Και ενώ η οικονομική κρίση αλλού αφήνει βαθιά ίχνη ενώ αλλού αγγίζει μό- νον την επιφάνεια των οικονομικών και κοινωνικών δομών, η τρομοκρατία απει- λεί αδιακρίτως ολόκληρη την υφήλιο. Φαινόμενο περίπλοκο και πολυπλόκαμο, η σύγχρονη τρομοκρατία προβληματίζει από την πρώτη στιγμή τον ερευνητή, εφόσον με δυσκολία μπορούμε, ακόμη και σήμερα, μετά από τόσες τραυματικές εμπειρίες και τόσα θύματα, να συμφωνή- σουμε σε έναν κοινά αποδεκτό ορισμό της. Οι δυσχέρειες δεν οφείλονται μόνον στην οπτική γωνία, υπό την οποία εξετάζεται κάθε φορά η τρομοκρατία, αλλά ιδίως στις οβιδιακές μεταμορφώσεις της τρομοκρατικής δράσης. Το φαινόμενο της τρομοκρατίας δεν κατέλαβε απλώς τις σύγχρονες κοινωνίες εξαπίνης. Εξε- λίχθηκε παράλληλα ταχύτατα. Με τη βοήθεια του σύγχρονου τρόπου ζωής, των εύκολων μετακινήσεων και ταξιδιών και της καλπάζουσας τεχνολογικής προό- δου έλαβε μορφές, οι οποίες δεν θα μπορούσαν εύκολα όχι μόνον να αποκρου- σθούν, αλλά ούτε καν να προβλεφθούν. Μετά τον πρώτο, εξαιρετικά οδυνηρό αιφνιδιασμό, κράτη και λαοί αντιλήφθηκαν ότι ένας άλλου είδους πόλεμος θα μπορούσε, ενδεχομένως, να ορίζει τις τύχες τους. Πόλεμος, που απειλούσε ευρύτατες περιοχές και κράτη με μακρά περίοδο ευημερίας και ειρηνικής μεταξύ τους συνύπαρξης και ο οποίος διεξαγόταν υπό σχεδόν άγνωστους μέχρι τότε κανόνες. Η ανάγκη αντίδρασης ήταν επιτακτική και επείγουσα. Ακόμη σημαντικότερο είναι ότι η αντίδραση αυτή δεν θα μπορού- σε να είναι ούτε κατ΄ ελάχιστον αποτελεσματική, αν δεν προϋπέθετε γενική κινη- τοποίηση σε παγκόσμιο επίπεδο. Κρατικοί μηχανισμοί, επιφορτισμένοι με τη δια- φύλαξη της ασφάλειας των πολιτών τους, καθώς και διεθνείς οργανισμοί, επιδό- θηκαν σε εργώδεις προσπάθειες για έναν στοιχειώδη μεταξύ τους συντονισμό. Ποικίλες πρωτοβουλίες καταπολέμησης της τρομοκρατίας από την οργανωμέ- νη διεθνή κοινότητα καταγράφονται, τόσο από περιφερειακούς διεθνείς οργανι- σμούς, όσο και από τον ΟΗΕ και τα επιμέρους όργανά του, κύρια και επικουρικά, ή και από άλλους θεσμούς, οι οποίοι κατά τη λειτουργία τους διασταυρώνονται με θέματα τρομοκρατίας, όπως η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας κ.λπ . Από το σημείο αυτό αρχίζουν και οι δυσκολίες. ∆ιαφάνηκε αμέσως ότι ένας κοινά αποδεκτός, ακριβής και νομικά χρήσιμος ορισμός της τρομοκρατίας δεν μπορεί εύκολα να διατυπωθεί σε διεθνές πλαίσιο. Εμπόδια ορθώνονται π.χ. λόγω των διαφωνιών για τον χαρακτηρισμό τόσο των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων ως τρομοκρατικών οργανώσεων, όσο και της κρατικής καταστολής ως τρομο- κρατικής δράσης. Τα ίδια τα κράτη ή τα όργανα των σημαντικότερων διεθνών