Ο ΝΕΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΑΝΩΝΥΜΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ ΤΟΥ Ν 4548/2018 14 Ανέκαθεν αναγνωριζόταν η δυνατότητα με βάση το άρθ. 361ΑΚ να τεθούν δεσμεύ- σεις και περιορισμοί στην ελευθέρα διάθεση των μετοχών, που κατά τα λοιπά αποτελεί τον κανόνα (άρθ. 41). Οι δεσμεύσεις μπορούσαν να επιβληθούν με το Κα- ταστατικό, οπότε ίσχυαν erga omnes, ή και με ιδιωτικές συμφωνίες μετόχων, η τή- ρηση των οποίων διασφαλιζόταν με σοβαρές ρήτρες. Το δικαίωμα προτιμήσεως του μετόχου επί ίσοις όροις σε περίπτωση μεταβιβάσεως μετοχών ( first refusal right ) το δικαίωμα προαιρέσεως αγοράς ή πωλήσεως ( tag or drag along clause ), αποτελούσαν συνήθεις όρους σε συμβάσεις μετόχων και ενίοτε μεταφερόταν και στοΚαταστατικό των εταιρειών. Ο νέος νόμος προσέθεσε μορφές δεσμεύσεως που ήσαν συνήθεις σε συμβάσεις μετόχων αλλά δρούσαν με ενοχική δέσμευση μεταξύ των συμβαλλομένων μερών ήτοι: Πέραν του δικαιώματοςπροτιμήσεως των λοιπών μετόχων ή τρίτου υποδει- κνυόμενου από την εταιρεία σεπερίπτωση μεταβίβασης (first refusal right) (που εί- χε εισαχθεί ήδη με τον Ν 3604/07, προστέθηκαν μεταξύ των επιλογών · (α) όρος ότι ο υποψήφιος αγοραστής θα υποχρεωθεί να αποκτήσει μετοχές και άλλων με- τόχων πουθαπροσφερθούν με τους ίδιους ήκαι διαφορετικούς όρους (drag along clause) (άρθ. 44) · (β) όρος ότι σε περίπτωση μεταβιβάσεως μετοχών σε τρίτο, οι λοιποί μέτοχοι θα υποχρεούνται να μεταβιβάσουν και αυτοί στον τρίτο αντίστοιχο ποσοστόμετοχών (fug along clause) (άρθ. 43). Οι ως άνω περιορισμοί μπορεί να τεθούν και στην περίπτωση έκδοσης ονομαστι- κών ομολογιών μετατρέψιμων σε ήανταλλάξιμων με μετοχές. Το σημαντικό είναι ότι οι ενοχικές δεσμεύσεις της πρακτικής του παρελθόντος όχι μόνο παίρνουν καταστατική ισχύ αλλά αποκτούν και ειδική νομική βάση. Ήδη οι δεσμεύσεις και το είδος τους αποτελούν νομικό θεσμό (άρθ. 43) που εξοπλίζε- ται και με ρυθμίσεις καθιστώσες την εφαρμογή του ανεμπόδιστη. Ητυχόν συμφω- νημένη μεταβίβαση κατά παράβαση των σχετικών διατάξεων του Καταστατικού εξοπλίζεται με ακυρότητα, ενώπαράλληλαη εταιρεία αντιμετωπίζει σοβαρές κυ- ρώσεις αν δεν παράσχει εγκαίρως την αιτουμένη έγκριση μεταβιβάσεως (υποχρε- ούται να αγοράσει τις πωλούμενες μετοχές). Χαρακτηριστικό παράδειγμα η αδυ- ναμία της ενοχικής δεσμεύσεως (σύμβασης μετόχων) ή και της καταστατικής ρυθμίσεως να αντιμετωπίσει εξελίξεις σχετιζόμενες με διατάξεις αναγκαστικού δικαίου υπηρετούσες γενικότερα συμφέροντα ή και το δημόσιο συμφέρον, όπως περιπτώσεις καθολικής διαδοχής, πτώχευσης ή άλλης συλλογικής διαδικασίας ή αναγκαστικής εκτέλεσης. Ήδη αντιμετωπίζεται και επιλύεται το άλλως δυσεπίλυτο θέμα της ισχύος των ως άνω περιορισμών στις ως άνω περιπτώσεις που δεν έχουμε μεταβίβαση εν ζωή αλλά αιτία θανάτου, αναγκαστικής εκτέλεσης ή συλλογικής διαδικασίας εκ- ποίησης της περιουσίας του μετόχου, περιλαμβανομένης της πτωχευτικής δια-