ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΝΗΛΙΚΩΝ

42 ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΝΗΛΙΚΩΝ: ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ νει. Επίσης η «άρνηση της βλάβης», όταν οι παράνομες πράξεις εκλαμβάνονται από τον ανήλικο δράστη ως άλλες δραστηριότητες και δίνονται διάφορες ερμη- νείες που προσπαθούν να τις εκλογικεύσουν. Ο ανήλικος εμφανίζεται επίσης ως «θύμα» ή θεωρεί το θύμα άξιο για τη βλάβη που υπέστη από την παράνομη πράξη. Οι Gresham Sykes και David Matza αποκαλούν αυτήν την τεχνική «άρ- νηση του θύματος». Αναφέρονται επίσης στην «κατηγορία κατά των κατηγό- ρων». Σύμφωνα με αυτήν ο ανήλικος ενοχοποιεί αυτούς που τον κατηγορούν, ρίχνει τις ευθύνες για την πράξη του στο σύστημα, στα όργανα του επίσημου κοινωνικού ελέγχου και θεωρεί ότι όλοι στρέφονται εναντίον του, υποκινούμε- νοι από διαφορετικά κίνητρα. Η τελευταία τεχνική είναι η «επίκληση ανώτερων αξιών». Συχνά γίνεται αναφορά στις αξίες των μελών της ομάδας στην οποία ανήκει ο ανήλικος δράστης, για χάρη των οποίων υποτίθεται ότι διαπράχθηκε η παράνομη πράξη, ως υπακοή στη σχετική επιταγή. Όλοι οι άνθρωποι είναι από τη φύση τους ικανοί να διαπράξουν παράνομες πράξεις, ο φόβος του ελέγχου όμως τους συγκρατεί από τις εγκληματικές δρα- στηριότητες. Οι στενοί κοινωνικοί δεσμοί με ομάδες, όπως η οικογένεια, φίλοι, γείτονες, συνάδελφοι και παρέες συνομηλίκων αποτρέπουν από την εγκλημα- τική συμπεριφορά. Όταν αδυνατούν ή σπάζουν οι δεσμοί αυτοί, εμφανίζεται η εγκληματική συμπεριφορά. Σύμφωνα με τον Travis Hirschi, 74 βασικά στοιχεία των κοινωνικών δεσμών είναι η «προσκόλληση», η «δέσμευση», η «ενασχό- ληση» και η «πίστη». Η «προσκόλληση» 75 με στοργή και ευαισθησία σε άλλα άτομα που έχουν σημασία για το άτομο, αποτελεί στοιχείο που συμβάλλει στην εσωτερίκευση κοινωνικών αξιών και δημιουργεί κοινωνική συνείδηση. Οι δε- σμοί αυτοί, κυρίως μεταξύ γονιών και παιδιών, αλλά και λοιπών προσώπων που έχουν κάποιο ρόλο στην κοινωνικοποίηση του ανηλίκου, αποτελούν μια ομάδα προστασίας για τα παιδιά και τα «ανοσοποιούν» απέναντι στο έγκλη- μα. Η έλλειψη όμως αυτού του συνδετικού στοιχείου στις σχέσεις παιδιών και γονέων οδηγεί στην αποξένωση και στην έλλειψη αυτοπεποίθησης, με αποτέ- λεσμα να μη μπορέσουν να ενστερνισθούν τους ηθικούς κανόνες και να ανα- πτύξουν μια ισχυρή συνείδηση. Η προσωπική «δέσμευση» 76 επικεντρώνεται σε έναν κοινωνικά κομφορμιστικό τρόπο ζωής. Η επένδυση στη συμβατική κοινω- νία για την κατάκτηση μιας κοινωνικής θέσης, υλοποίηση της εκπαίδευσης και 74. T. Hirschi 1969, σελ.16 επ. 75. « attachment to meaningful persons» 76. « commitment to conventional goals»