ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΝΗΛΙΚΩΝ

47 ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ 1. Ο ρόλος της οικογένειας Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η οικογένεια είναι καταλυτικός παράγοντας για το εάν ένας ανήλικος θα εκδηλώσει ή όχι εγκληματική συμπεριφορά. Περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη κοινωνική ομάδα επηρεάζει είτε άμεσα, είτε έμμεσα, το αν θα αντιδράσει ή όχι ο ανήλικος στις ωθητικές δυνάμεις που τον οδηγούν στο έγκλημα, αν θα μάθει να συμμορφώνεται σε κομφορμιστικές συμπεριφορές ή αν θα παρεκκλίνει, τον ελέγχει αφενός ως προς τις δραστηρι- ότητές του και αφετέρου ως προς τον στιγματισμό του στο πλαίσιο της κοινω- νικοποίησής του. Ήδη οι κυριότερες εγκληματολογικές θεωρίες τονίζουν τον βασικό ρόλο της οικογένειας σε αυτούς τους τομείς, όπως οι θεωρίες ώθησης, κοινωνικοποίησης, ελέγχου και στιγματισμού. 90 Εκτός όμως από τη γενική επί- δραση του οικογενειακού περιβάλλοντος στη συμπεριφορά των παιδιών, γεν- νώνται ειδικότερα ερωτήματα, τα οποία σχετίζονται με τη δομή της οικογένειας, την ποιότητα των οικογενειακών σχέσεων, την εγκληματική συμπεριφορά των γονιών και των αδελφών και την κοινωνικοποίηση των γονιών. Εκτενής συζήτηση έχει γίνει γύρω από το θέμα της διαλυμένης οικογένειας και κατά πόσο η κοινωνικοποίηση στο πλαίσιο μιας τέτοιας οικογένειας οδηγεί έναν ανήλικο ευκολότερα στην παρέκκλιση. Θεωρείται ότι ασκείται λιγότερος έλεγχος, ότι ο ανήλικος υποπίπτει ευκολότερα σε πιέσεις, αντιμετωπίζει μια σει- ρά συγκρούσεων και προβλημάτων και κυρίως της φτώχειας, ότι δεν εκτίθεται σε συμβατικά πρότυπα ρόλων, ότι προσελκύεται ευκολότερα από ομάδες ομη- λίκων με παρεκκλίνουσα συμπεριφορά και κατά συνέπεια στον ανήλικο αυτόν είναι ευκολότερο να αποδοθεί η ετικέτα του παρεκκλίνοντα ή του εγκληματία. Καταρχάς θα πρέπει να διευκρινιστεί τι θεωρείται διαλυμένη οικογένεια. Η αντίληψη ότι εφόσον υπάρχουν και οι δύο φυσικοί γονείς η οικογένεια είναι λειτουργική, είναι πλέον ξεπερασμένη. Σήμερα, υπάρχουν μονογονεϊκές οικο- γένειες, οι οποίες επιτελούν άριστα τον ρόλο τους απέναντι στους ανηλίκους, όπως αντίστοιχα υπάρχουν παραδοσιακές οικογένειες με τους δύο φυσικούς γονείς οι οποίοι όμως περιορίζονται σε μια εξωτερική, τυπική και όχι ουσιαστι- κή σχέση με τα παιδιά τους. Σχετικά με το είδος των οικογενειακών σχέσεων, έχει διαπιστωθεί ότι ανήλι- κοι οι οποίοι διατηρούν στενές και στοργικές σχέσεις με τους γονείς τους στρέ- 90. Ήδη έχει γίνει αναφορά στον ρόλο της οικογένειας στις επιμέρους θεωρίες.