ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ

Ένδικη επίλυση πολιτιστικών διαφορών 137 να διατάξει την επιστροφή πολιτιστικών αγαθών, που έχουν εξαχθεί παράνομα από το έδαφος του αιτούντος Κράτους 472 . Σε αντίθεση με την περίπτωση των κλαπέντων πολιτιστικών αγαθών, η επιστροφή των παρανόμως εξαχθέντων δεν είναι αυτόμα- τη αλλά απαιτεί την άμεση παρέμβαση των Kρατών Mερών. Επιπλέον το δικαίωμα της αίτησης επιστροφής των παρανόμως εξαχθέντων πολιτιστικών αγαθών περιορί- ζεται στα Συμβαλλόμενα Μέρη 473 . Η έγερση μιας τέτοιας αξίωσης με την αιτιολογία της παραβίασης του δημοσίου δικαίου μπορεί να πραγματοποιηθεί και από φυσι- κά πρόσωπα, τα οποία αντιστοιχούν συνήθως σε ιδιοκτήτες έργων τέχνης και αρχαι- οτήτων 474 . Επιπλέον το δικαίωμα των Συμβαλλόμενων Μερών για αίτηση επιστρο- φής είναι περιορισμένο: το δικαστήριο ή κάθε άλλη αρμόδια αρχή του Κράτους προς το οποίο απευθύνεται το αίτημα διατάσσει την επιστροφή ενός πολιτιστικού αγαθού, που έχει εξαχθεί παράνομα, εφόσον το αιτούν Κράτος καταδείξει ότι η απομάκρυνση του αντικειμένου από το έδαφός του έχει μεγάλη πολιτιστική σημασία για το ίδιο ή προσβάλλει σημαντικά ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω συμφέροντα: α. Την υλική διατήρηση του αγαθού ή του περιβάλλοντος στο οποίο εντάσσεται το αγαθό αυτό 475 . β. Την ακεραιότητα ενός σύνθετου πολιτιστικού αγαθού 476 . γ. Τη διατήρηση πληροφοριών ιδίως επιστημονικού ή ιστορικού χαρακτήρα σχετι- κών με το αγαθό 477 . δ. Την παραδοσιακή ή τελετουργική χρήση του αγαθού από μια κοινότητα αυτοχθό- νων ή μια φυλή 478 . Τα συμφέροντα που αναλύονται στις περιπτώσεις α, β, γ συμφωνούν με τους βασι- κούς γενικούς σκοπούς της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, δηλαδή τη φυσική διατήρηση και τη διατήρηση του αρχικού πλαισίου 479 . Το ενδιαφέρον με τη διάταξη 5§3(δ) είναι ότι προστατεύει το συμφέρον μιας διαφορετικής τάξης. Δεν προ- στατεύει το ίδιο το αντικείμενο αλλά την παραδοσιακή ή τελετουργική χρήση του. Για 472. Άρθρο 5§1 της Σύμβασης του Unidroit. 473. Γραμματικάκη-Αλεξίου Α., Καταπολέμηση της Παράνομης Διακίνησης Πολιτιστικών Αγαθών: Η Σύμβαση Unidroit, Η Πολιτιστική Κληρονομιά και το Δίκαιο, 253. 474. Unidroit Convention on Stolen and Illegally Exported Cultural Objects: Explanatory Report prepared by the Unidroit Secretariat 2001, 526. 475. Λαθρανασκαφές αρχαιολογικών χώρων. 476. Στην περίπτωση αυτήν ανήκουν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα που αφαίρεσε ο Λόρδος Έλγιν καθώς και η αφαίρεση ψηφιδωτών και τοιχογραφιών από Ναούς. 477. Λαθρανασκαφή ή σύληση αρχαίου τάφου. 478. Τοτέμ, ξόανα και άλλα τελετουργικά αγαλματίδια π.χ. υπόθεση Afo-a-Kom, φυλή ιθαγενών του Κα- μερούν. 479. Fechner F.G., The Fundamental Aims of Cultural Property Law, 1998, International Journal of Cultural Property, 382-3. 292