ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΟΥ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΗ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΑΣ

ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΑ 85 λιστα δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο, ορισμένοι επενδυτές εμμένοντας στις αρ- χικές επενδυτικές επιλογές τους να επεκτείνουν την αναμενόμενη ζημία τους αγοράζοντας επιπρόσθετες κινητές αξίες της ίδιας εκδότριας εταιρείας ή άλ- λων εταιρειών δραστηριοποιούμενων στον ίδιο εμπορικό κλάδο σε χαμηλότερη τιμή ευκαιρίας. Ο φόβος της μετάνοιας είναι εντονότερος όσο ενεργητικότερη υπήρξε η επενδυ- τική δραστηριότητα του ατόμου, όσο δηλαδή το άτομο δεν τηρεί μια παθητική στά- ση απέναντι στη διαχείριση των επενδύσεων του. Γι’ αυτό και σε όσους προβαί- νουν σε ενεργή διαχείριση του επενδυτικού χαρτοφυλακίου τους αποδίδεται το omission bias 307 . Ο φόβος της μετάνοιας εκδηλώνεται και ως φόβος απόκλισης από τις επενδυτικές επιλογές της πλειοψηφίας των επενδυτών, ιδίως των επαγ- γελματιών επενδυτών, με τη σκέψη ότι οι επιλογές αυτές είναι περισσότερο πι- θανό να αποδειχθούν επωφελείς σε σχέση με τις ίδιες επενδυτικές επιλογές 308 . Η τάση των ατόμων να προβαίνουν σε mental accounting σχετικά με τα κέρδη και τις ζημίες που υφίστανται ευθύνεται για το house money effect, το οποίο εκδηλώ- νεται και στην επενδυτική συμπεριφορά 309 . Οι επενδυτές έχοντας επενδύσει σε μετοχές, η χρηματιστηριακή τιμή των οποίων αυξάνεται, είναι πρόθυμοι να επιδο- θούν σε ριψοκίνδυνες επενδυτικές δραστηριότητες, εφόσον τα κέρδη, τα οποία αποκομίζουν από την ανοδική πορεία των μετοχών, υπερβαίνουν τα κόστη, στα οποία υποβλήθηκαν για την απόκτηση των μετοχών. Στο πλαίσιο ενός λογαρια- σμού κερδοζημιών από τη στιγμή που τα κέρδη υπερβαίνουν τις ζημίες από μια συγκεκριμένη οικονομική δραστηριότητα το άτομο είναι πρόθυμο να εκτεθεί σε κινδυνώδεις οικονομικές δραστηριότητες ως προς το ποσό που αντιστοιχεί στο κέρδος. Βέβαια, η έκθεση σε ριψοκίνδυνες επενδυτικές δραστηριότητες μετά από ένα κερδοφόρο επενδυτικό εγχείρημα οφείλεται και σε μια άλλη συμπερι- φορική ανωμαλία, την υπεραισιοδοξία και την ανάγκη κάθε ατόμου για αυτοεπι- βεβαίωση. Η κατασκευή νοητικών λογαριασμών είναι ενδεικτική της τάσης του ατόμου για κατηγοριοποίηση και μεμονωμένη εξέταση των περιουσιακών του στοιχείων και των οικονομικών του αποφάσεων. Η μεμονωμένη θεώρηση των οικονομικών αποφάσεων, με την έννοια ότι το άτομο δεν λαμβάνει υπόψη του ότι η κάθε από- φασή του μπορεί να εντάσσεται σε ένα σύνολο πολλών διαδοχικών αποφάσεων, τις οποίες είτε έχει ήδη λάβει είτε θα κληθεί στο μέλλον να λάβει σχετικά με την οικονομική του κατάσταση, χαρακτηρίζεται ως narrow framing 310 . Ειδικότερη έκφανση του narrow framing αποτελεί η μυωπική προσπάθεια αποφυγής ζημιών 307.   Kahneman/Tversky (1982), The Psychology of Preferences, Scientific American 246(1), σ. 160-173 , Ritov/Baron (1990), Reluctance to vaccinate: Omission bias and ambiguity , Journal of Behavioral Decision Making 3(4), σ. 263-277, Klöhn (2006), ό.π., σ. 101. 308.   Josephs/Larrick/Steele/Nisbett (1992), Protecting the self from the negative consequences of risky decisions, J. Pers. Soc. Psychol. 62(1), σ. 26-37. 309.   Pompian (2012), ό.π., σ. 33-35. 310.   Klöhn (2006), ό.π., σ. 95-97.