Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΜΕΤΑΦΟΡΕΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ ΣΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΡΟΤΕΡΝΤΑΜ, 2008

Πρόλογος Οι « Μελέτες Ναυτικού Δικαίου » υποδέχονται με χαρά στους κόλπους τους τη δι- δακτορική διατριβή της δικηγόρου και υποτρόφου ΙΚΥ κας Φωτεινής Πορτοκά- λη σχετικά με την ευθύνη του θαλάσσιου μεταφορέα πραγμάτων στους Κανό- νες του Ρότερνταμ, και τούτο για περισσότερους του ενός λόγους: Καταρχάς, η Διεθνής Σύμβαση του ΟΗΕ του 2008 για τη θαλάσσια μεταφορά πραγμάτων εν όλω ή εν μέρει διά θαλάσσης (όπως είναι ο επίσημος τίτλος της), γνωστότερη ως Κα- νόνες του Ρότερνταμ, βρίσκεται εδώ και μία δεκαετία στο κέντρο του διεθνούς επιστημονικού διαλόγου, με έντονες πολιτικές, οικονομικές και εμπορικές προ- εκτάσεις. Έχει ήδη αποτελέσει αντικείμενο μονογραφιών, συλλογικών έργων και πολυάριθμων δημοσιεύσεων σε άλλες έννομες τάξεις· η παρούσα επιστη- μονική συμβολή συμμετέχει στο διεθνή διάλογο και εμπλουτίζει την ελληνική έρευνα και βιβλιογραφία, εξετάζοντας τα κρισιμότερα ζητήματα υπό συγκριτι- κή σκοπιά αλλά και υπό την σκοπιά της ημεδαπής ερμηνείας. Παραμένει δε επί- καιρη, δεδομένου ότι σε επίπεδο νομοθετικής πολιτικής, είναι ακόμη ανοικτό το ερώτημα της κύρωσης ή μη των Κανόνων του Ρότερνταμ από τα σημαντικό- τερα ναυτικά κράτη, παρά τη μέχρι τώρα επίδειξη αμοιβαίας επιφύλαξης. Εξίσου ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι η συγγραφέας συστηματοποίησε το ερευνητικό της υλικό, αξιοποιώντας τα εργαλεία του συγκριτικού δικαίου τό- σο μεταξύ των ήδη ισχυουσών διεθνών συμβάσεων που ρυθμίζουν τη θαλάσ- σια μεταφορά (Κανόνων Χάγης Βίσμπυ και Κανόνων Αμβούργου) όσο και με- ταξύ των «εθνικών» ερμηνειών που έχουν υιοθετήσει βασικές έννομες τάξεις (ιδίως αγγλική, ελληνική, αμερικανική) επί ζητημάτων που ανέκυψαν σχετι- κά με τα υποκειμενικά και αντικειμενικά όρια ευθύνης του θαλάσσιου μετα- φορέα. Για να αναδείξει τα ρυθμιστικά κενά του διεθνούς ομοιόμορφου δικαί- ου (και άρα την προστιθέμενη αξία της νέας Σύμβασης), η μελέτη εμβαθύνει σε ορισμένα ακανθώδη ζητήματα του ισχύοντος δικαίου, εντοπίζει τις εθνικές αποκλίσεις, τόσο ως προς το νομικό χαρακτηρισμό όσο και ως προς τις έννο- μες συνέπειες και υποστηρίζει λύσεις που ενισχύουν την διεθνή ομοιομορφία σε επίπεδο εφαρμογής. Έτσι, διερευνά de lege lata και de lege ferenda τη φύση της ευθύνης του μεταφορέα, τους νόμιμους λόγους ευθύνης, την ευθύνη για το πταίσμα τρίτων προσώπων, τις νομοθετημένες απαλλακτικές ρήτρες, την κα- τανομή του βάρους απόδειξης, την εκκαθάριση των σχετικών αξιώσεων με έμ- φαση στα ζητήματα της ανεπιφύλακτης παραλαβής, της αποσβεστικής προθε- σμίας και της παραγραφής, καθώς και τον ποσοτικό περιορισμό της ευθύνης. Από την σκοπιά λοιπόν αυτή, είναι ένα χρήσιμο πρακτικό εργαλείο στα χέρια του εφαρμοστή του δικαίου.