ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ-8Α

Γενική εισαγωγή στο οικογενειακό δίκαιο Ι. ΠΙΤΣΙΡΙΚΟΣ 5 2 2. Η μεταρρύθμιση του Οικογενειακού Δικαίου Ι. Η occasio legis της νομοθετικής μεταβολής Το Οικογενειακό Δίκαιο που ίσχυε πριν τη μεταρρύθμισή του με τον Ν 1329/1983 5 εξέφραζε την οικονομική πραγματικότητα της εποχής του· η γυναί- κα ήταν οικονομικά εξαρτημένη από τον άνδρα, ενώ η υπεροχή του τελευταίου είχε θεμέλιο όχι μόνον στις οικονομικές συνθήκες, αλλά και στις παραδοσιακές αντιλήψεις της εποχής, οι οποίες έβρισκαν τη de lege lata έκφρασή τους στον Αστικό Κώδικα του 1940. Επίσης, ο Ν 1250/82 6 αντικατόπτριζε την κυριαρχία του θρησκευτικού-εκκλησιαστικού στοιχείου με την υποχρεωτικότητα του θρησκευ- τικού γάμου, η οποία δεν ήταν σύμφωνη προς το συνταγματικό δικαίωμα της ανεξιθρησκείας (13 Σ). Ωστόσο είχε γίνει φανερό ότι η παλαιά νομοθεσία δεν ανταποκρινόταν στη μεταβολή της κοινωνικής πραγματικότητας, στο πλαίσιο της οποίας η γυναίκα συνδέθηκε με την παραγωγή, βγήκε από το σπίτι και απέκτησε οικονομική και κοινωνική ανεξαρτησία 7 . Η αλλαγή των κοινωνικών συνθηκών, προς την οποία εναρμονίστηκε και το Σύνταγμα του 1975, με την αρχή της ισότητας των φύλων (4 § 2 8 Σ), κατέστησε αναγκαία τη μεταρρύθμιση του Οικογενειακού Δικαίου με τον Ν 1329/1983. Επιπλέον έντονη ήταν η ανάγκη αναγνώρισης γάμων Ελλήνων που είχαν γίνει στο εξωτερικό ενώπιον δημόσιου λειτουργού και συνακόλουθα έπρεπε να γίνει σεβαστό το δικαίωμα να μην υπαχθεί κάποιος στον θρησκευτικό τύπο της ιερολογίας. 5. Με τον όρο «μεταρρύθμιση» ή «αναθεώρηση» του Οικογενειακού Δικαίου εννοούμε γενικά τη νομοθετική μεταβολή που πραγματοποιήθηκε με τον Ν 1329 της 16/18.2.1983 [ «Κύρωση ως Κώ- δικα του ΣχεδΝόμ.: Εφαρμογή της συνταγματικής αρχής της ισότητας ανδρών και γυναικών στον ΑΚ, στον ΕισΝΑΚ, στην Εμπορική Νομοθεσία και στον ΚΠολΔ, καθώς και μερικός εκσυγχρονι- σμός των διατάξεων του ΑΚ που αφορούν το Οικογενειακό Δίκαιο» (ΦΕΚ Α΄ 25)], ως η ριζικότερη σε σχέση με τις επιμέρους αλλαγές που επήλθαν με τους Ν 2447/1996 [«Κύρωση ως Κώδικα του Σχεδίου Νόμου «Υιοθεσία, επιτροπεία και αναδοχή ανηλίκου, δικαστική συμπαράσταση, δικαστι- κή επιμέλεια ξένων υποθέσεων και συναφείς ουσιαστικές, δικονομικές και μεταβατικές διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄278) »], Ν 3089 της 23.12.2002 [(ΦΕΚ Α΄327), για την «Ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώ- πινη αναπαραγωγή») και Ν 3719 της 26.11.2008 «Μεταρρυθμίσεις για την οικογένεια, το παιδί, την κοινωνία και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄241), όπου και για το Σύμφωνο Συμβίωσης]. 6. Ν 1250 της 5/7.4.1982 [«Για την καθιέρωση του πολιτικού γάμου» (ΦΕΚ Α΄ 46)]. 7. Βλ. εκτενώς Κουνουγέρη-Μανωλεδάκη, Εξωοικιακή εργασία της γυναίκας: η προβληματική του Αστικού Δικαίου, Δικ&Πολιτ 4 (1983), σ. 139 επ., την ίδια, ΟικΔικ Ι, 2008, Κεφ. Α΄(: Γενική Εισα- γωγή στο Οικογενειακό Δίκαιο) Ι 3, σ. 8-11. 8. Συντ 4 § 2: «Οι Έλληνες κι οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις». Η διάταξη αυτή δεν είναι απλή επανάληψη της Συντ 4 § 1 (: «Οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου»), αλλά έχει αυτοτελή ύπαρξη και αναλύεται σε δύο κανόνες: έναν θετικό, κατά τον οποίο ο κοινός νομο- θέτης πρέπει να παρέχει ίσες δυνατότητες στους άντρες και στις γυναίκες και έναν αρνητικό, που απαγορεύει τις διαφοροποιημένες λόγω φύλου ρυθμίσεις των σχέσεων ανδρών-γυναικών, τόσο μεταξύ τους, όσο και απέναντι στην κρατική εξουσία· Μάνεσης, Η συνταγματική καθιέρωση της ισονομίας ανδρών και γυναικών, Δικ&Πολιτ 4 (1983), σ. 19 επ., 20, Κουνουγέρη-Μανωλεδάκη, ΟικΔικ Ι, 2008, Κεφ.Α΄ (ΓενΕισαγ. στο ΟικΔικ) Ι 3, σ. 12-13 υποσ. 10.