ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ-8Α

Γενική εισαγωγή στο οικογενειακό δίκαιο ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 6 Ι. ΠΙΤΣΙΡΙΚΟΣ 3 4 5 Έτσι, ως προς τις σχέσεις μεταξύ συζύγων, η διάταξη για το αρχηγικό δικαί- ωμα του άνδρα έδωσε τη θέση της στη νέα ρύθμιση της ΑΚ 1387, κατά την οποία οι σύζυγοι αποφασίζουν από κοινού για τα θέματα του συζυγικού οίκου· στη νέα ΑΚ 1388 ορίστηκε ότι με τον γάμο δεν μεταβάλλεται το επώνυμο των συζύγων ως προς τις έννομες σχέσεις τους· η καινούρια ΑΚ 1505 όρισε ότι το επώνυμο του παιδιού προσδιορίζεται με δήλωση και των δύο γονέων του· οι διατάξεις για τα «βάρη του γάμου» αντικαταστάθηκαν με τη ρύθμιση για τη συνεισφορά των συ- ζύγων στις οικογενειακές ανάγκες ανάλογα με τις δυνάμεις τους (ΑΚ 1389-1390) και ο θεσμός της «προίκας» (παλαιές ΑΚ 1406-1437) καταργήθηκε. Ακόμη στο νόμιμο σύστημα της περιουσιακής αυτοτέλειας των συζύγων -προσαρμοσμένο πλέον στη ρύθμιση για την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα (ΑΚ 1400-1402)- προστέθηκε το συμβατικό σύστημα της κοινοκτημοσύνης (ΑΚ 1403 επ.). Ως προς τις σχέσεις μεταξύ γονέων-τέκνων , η «πατρική εξουσία » αντικατα- στάθηκε με τη «γονική μέριμνα» (ΑΚ 1510), που ασκείται πια και από τους δύο γονείς με γνώμονα το συμφέρον του τέκνου. Στο δίκαιο της συγγένειας η πιο σημαντική μεταβολή ήταν η εξομοίωση της νομικής θέσης των χωρίς γάμο τέκνων προς τη νομική θέση των τέκνων που γεννιούνται σε γάμο (ΑΚ 1484). Το δίκαιο του διαζυγίου φιλελευθεροποιήθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό με την εισαγωγή του συστήματος του «αντικειμενικού κλονισμού» (ΑΚ 1439), του συναινετικού διαζυγίου (ΑΚ 1441) και της ρύθμισης για τη διατροφή μετά το διαζύγιο (ΑΚ 1442-1445). Τέλος, με τον Ν 1250/1982 καθιερώθηκε ως εναλλακτικός τύπος γάμου ο πο- λιτικός (ΑΚ 1367) και καταργήθηκαν ορισμένα αναχρονιστικά πλέον κωλύματα γάμου (άρθρο 3 Ν 1250/1982 9 ). ΙΙ. Οι κατευθυντήριες αρχές της νομοθετικής μεταρρύθμισης Οι βασικές αρχές από τις οποίες υπαγορεύθηκε η νομοθετική μεταρρύθμιση με τον Ν 1329/1983 ήταν, αφενός μεν η αρχή της ισότητας των φύλων, με συνταγ- ματική κάλυψη στη Συντ 4 § 2 10 , όπως προαναφέραμε, και η αρχή της προστασίας 9. Πρβλ. και άρθρο 13 του Ν 1329/1983 (κατάργηση των παλαιών ΑΚ 1359, 1362, 1365). 10. Ενόψει της Συντ 4 § 2 ο νομοθέτης ήταν υποχρεωμένος να προσαρμόσει τη μεταρρύθμιση των διατάξεων του ΟικΔικ με τον Ν 1329/1983 προς την κατεύθυνση της ισότητας των φύλων, όπως άλλωστε συναγόταν και από τη μεταβατική Συντ 116 § 1: «Διατάξεις υφιστάμενες που είναι αντίθετες προς τη Συντ 4 § 2 εξακολουθούν να ισχύουν ώσπου να καταργηθούν με νόμο, το αρ- γότερο ως τις 31.12.1982». Η Συντ 116 περιείχε βέβαια αρχικά και την τότε § 2, κατά την οποία επιτρέπονταν και αποκλίσεις από τους ορισμούς της Συντ 4 § 2, μόνον όμως για «σοβαρούς λόγους, στις περιπτώσεις που ορίζει ειδικά ο νόμος». Μετά τη συνταγματική αναθεώρηση του 2001 η Συντ 116 § 2 καταργήθηκε. Έτσι σήμερα δεν υπάρχει συνταγματικό έρεισμα για οποιαδή- ποτε (ακόμη δηλαδή και για σοβαρούς λόγους όταν ορίζει ad hoc κάτι τέτοιο ο νόμος κατά την καταργηθείσα Συντ 116 § 2) απόκλιση από τη Συντ 4 § 2, και τυχόν διατάξεις που προβλέπουν τέτοιες αποκλίσεις είναι αντισυνταγματικές· Αθ. Παπαχρίστου, Η παράλειψη των μελλονύμφων να δηλώσουν το επώνυμο των τέκνων τους, στο «Γενέθλιον Απ. Γεωργιάδη » Ι (2006), σ. 708 επ.,