ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

ανεξαρτήτως του εάν αυτά παρεμβαίνουν ως προς την ρύθμιση της ιθαγένειας ή είναι αποτέλεσμα αυτής. Έτσι, στο πλαίσιο της παρούσας εργασίας, εκτός από τη γενικότερη προβληματική της συνυπάρξεως της ιθαγένειας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εκτίθενται οι συνέπειες της ευρωπαϊκής ιθαγένειας, καθώς και η σημασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όσον αφορά τις περιπτώσεις της πολυϊ- θαγένειας και της ανιθαγένειας. Είναι, βεβαίως, γεγονός ότι η σημασία της διεθνούς προστασίας των ανθρωπί- νων δικαιωμάτων είναι περισσότερο εμφανής στην περίπτωση της ανιθαγένει- ας – αρκεί να θυμηθεί κανείς τις διεθνείς Συμβάσεις που υπάρχουν ως προς συ- γκεκριμένο πρόβλημα, αρχής γενομένης από την Σύμβαση του 1954 για το καθε- στώς των ανιθαγενών, που αποτελεί συνέχεια της Συμβάσεως του 1951 για τους πρόσφυγες. Κοινός σκοπός και των δύο διεθνών νομοθετικών κειμένων είναι η διασφάλιση των δικαιωμάτων δύο ιδιαίτερα ευαίσθητων ομάδων, πηγή των προ- βλημάτων των οποίων είναι η στέρηση είτε της ιθαγένειας είτε των δικαιωμάτων που απορρέουν από αυτήν. Θα πρέπει, ωστόσο, να επισημανθεί ότι σχετικά προ- βλήματα ανακύπτουν και στις περιπτώσεις της πολυϊθαγένειας. Και τούτο, στο πλαίσιο τόσο του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου όσο και του ενωσιακού δικαίου. Προκειμένου για το ιδιωτικό διεθνές δίκαιο, η σημασία της ιθαγένειας ως προς την ρύθμιση της προσωπικής καταστάσεως και των οικογενειακών σχέσεων των ατόμων, αν και όχι τόσο μεγάλη όσο κατά το παρελθόν, επιβάλλει την αντιμε- τώπιση του φαινομένου της πολυϊθαγένειας κατά τρόπο που να διασφαλίζει την ικανοποιητική ρύθμιση της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, δικαιωμάτων που προστατεύονται τόσο σε διεθνές όσο και σε οικογενειακό επίπεδο, δηλαδή τόσο από την ΕΣΔΑ όσο και από τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ενώσεως (αν και όχι μόνον). Όσον αφορά, από την άλλη πλευρά, την ενωσιακή έννομη τάξη, δεν μπορεί να παραβλέψει κανείς ότι ο τρόπος χειρισμού της πολυϊ- θαγένειας είναι ένας τρόπος επεκτάσεως του πεδίου εφαρμογής των δικαιωμά- των που απορρέουν από την ευρωπαϊκή ιθαγένεια. Η συγκεντρωτική έκθεση των παραπάνω ζητημάτων στο πλαίσιο της μελέτης του κ. Χρ. Τράγκα αποτελεί ένα ευσύνοπτο τρόπο ευαισθητοποιήσεως του νομι- κού κοινού στην προβληματική της σχέσεως των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ιθαγένειας. Η ευαισθητοποίηση αυτή είναι απαραίτητη προς αποτροπή μιας αποκλειστικώς εσωστρεφούς και διεκπεραιωτικής αντιμετωπίσεως των προβλη- μάτων που τίθενται στο πεδίο του δικαίου της ιθαγένειας. Ακόμη κι αν η επίδρα- ση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στους διαφόρους τομείς του δικαίου αποτελεί αντικείμενο διαφωνίας, τα δε αποτελέσματα της επιδράσεως αυτής δεν τυγχά- νουν πάντοτε γενικής αποδοχής, η ενασχόληση με το συγκεκριμένο ζήτημα είναι απαραίτητη. Και τούτο, με σκοπό τη διαμόρφωση κανόνων περί ιθαγενείας, λαμ- βανομένων υπόψη του συνόλου των παραγόντων που μπορούν να επηρεάσουν την ρύθμισή της, και ως εκ τούτου την αποτελεσματική θεμελίωσή τους. Αθήνα, Ιούνιος 2019 Χρυσαφώ Σπ. Τσούκα Αναπλ. καθηγήτρια της Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ