ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΗΠΑ

VII Προεισαγωγικό σημείωμα Το ομοσπονδιακό δίκαιο των ΗΠΑ παρουσιάζεται ευσύνοπτα, κατά το δυνατόν, τόσο ως προς το τεθειμένο δίκαιο (διατάξεις του Συντάγματος και των νόμων) όσο και ως προς τις σημαντικές πηγές δικαίου δυνάμει των δικαστικών προηγουμένων (δικαστικές αποφάσεις σημαντικές κυρίως του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, αλλά και άλλων ομοσπονδιακών δικαστηρίων, Εφετείων ή Πρωτοδικείων, ή κατ’ εξαίρεση και πολιτειακών δικαστηρίων). Η συστηματική ανάλυση του δημοσίου δικαίου, του ποινικού δικαίου, του αστικού δικαίου, του εμπορικού δικαίου και του διεθνούς δικαίου συμβάλλει στην ορθολογική προσέγγιση του θετού δικαίου των ΗΠΑ. Κάθε φιλοσοφική ανάλυση ρευμάτων σκέψης, όπως ο Αμερικανικός Νομικός Ρεαλισμός, η Θεωρία της Δικαιοσύνης του Τζον Ρωλς, η οικονομική ανάλυση του δικαίου της Νομικής Σχολής του Σικάγο, δεν αναλύονται, διότι τέτοιες εμβαθύνσεις συστηματικά ανήκουν στον κλάδο της Φιλοσοφίας του Δικαίου. Η κριτική ανάλυση του δικαίου έπεται χρονικά και λο- γικά της εισαγωγής στο δίκαιο και τους κλάδους του. Συναφώς, αποτελεί στόχο άλλου κλά- δου δικαίου και άλλου εγχειριδίου στο μέλλον μία τέτοια κριτική ανάλυση του δικαίου (κοι- νωνιολογική ή και φιλοσοφική ή ιστορική). Το Σύνταγμα των ΗΠΑ τέθηκε σε ισχύ το 1789 και αποτελεί το πρώτο σύγχρονο Σύνταγ- μα διεθνώς δυνάμει του οποίου καθιερώθηκε η αρχή της υπεροχής των διατάξεων του Συ- ντάγματος έναντι οποιωνδήποτε άλλων διατάξεων είτε νόμου είτε διεθνούς συνθήκης. Το δημόσιο δίκαιο των ΗΠΑ, όπως και το ιδιωτικό, παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον μελετητή του δικαίου. Ιδιαιτέρως απασχολεί τους ερευνητές του δικαίου το ζήτημα της θανατικής ποινής. Αν και συστηματικά μπορεί να θεωρηθεί ότι και το ζήτημα αυτό μελετάται από την Φιλοσοφία του Δικαίου, ωστόσο γίνεται μία εκτενής ανάλυση του ζητήματος αυτού στο πλαίσιο του ποινι- κού δικαίου. Ως προς το διεθνές δίκαιο, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το συμβατικό πλαίσιο μετα- ξύ ΗΠΑ και Ελλάδας όπως και ΗΠΑ και Κύπρου, ενώ προσεγγίζονται τόσο διατάξεις των ελ- ληνικών νόμων όσο και δικαστικές αποφάσεις των ελληνικών δικαστηρίων σχετικά με νο- μικά ζητήματα αμερικανικού δικαίου. Θα ήθελα από την θέση αυτή να ευχαριστήσω τον εκδοτικό οίκο της Νομικής Βιβλιοθήκης για την αρτιότητα της έκδοσης και την μακροχρόνια συνεργασία μας, καθώς και την Καθη- γήτρια της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Αντωνίου για την επι- στημονική της στήριξη και τις πολύτιμες παρατηρήσεις της. Το παρόν πόνημα αφιερώνεται στον πατέρα μου Δημήτριο. Αθήνα, Ιούλιος 2019 Χαράλαμπος Σταμέλος