ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΕΥΘΥΝΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ

20 Εταιρική κοινωνική ευθύνη Η διεύρυνση του σκοπού λειτουργίας των επιχειρήσεων δεν σημαίνει βεβαίως εγκατάλειψη της βασικής αποστολής τους, που είναι η επίτευξη κέρδους υπέρ των μετόχων τους, αλλά λήψη υπόψη και των συμφερόντων τρίτων εκτός του εταιρικού οργανισμού. Εννοείται βεβαίως, ότι η ΕΚΕ δεν περιορίζεται στην τήρη- ση της κείμενης νομοθεσίας, πράγμα που ούτως ή άλλως δεν συνιστά διακριτι- κή ευχέρεια για την εταιρική διοίκηση ούτε από τη σκοπιά του κανόνα του ανε- λέγκτου της επιχειρηματικής κρίσης (Business Judgment Rule), αλλά αφορά στη λήψη μέτρων πέραν αυτής. Η επίδειξη εταιρικής υπευθυνότητας δεν συμβάλλει μόνο στην προστασία και προαγωγή των συμφερόντων τρίτων, αλλά προάγει και τα συμφέροντα της ίδιας της εταιρίας, καθώς η κοινωνικά ανεύθυνη ή αδι- άφορη συμπεριφορά εκτιμάται αρνητικά από τους συναλλασσόμενους με την εταιρία και ιδίως από τους καταναλωτές 20 , επιπλέον δε δεν αποκλείεται να προ- κύπτουν και άμεσα μετρήσιμα οφέλη για την εταιρία, όπως π.χ. από τη μείωση του όγκου των χρησιμοποιούμενων πρώτων υλών ή τη μείωση των ρυπογόνων εκπομπών. Ως εκ τούτου η ΕΚΕ δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται από τις εται- ρίες ως κόστος, αλλά ως μορφή επένδυσης. Η ΕΚΕ στηρίζεται στην αρχή της αυτοδέσμευσης: η ΕΚΕ δεν επιβάλλεται ούτε σε επίπεδο αρχής, ούτε σε επίπεδο επιμέρους πρακτικών με κανόνες δικαίου (πρό- κειται για “soft law”), αλλά εναπόκειται στις ίδιες τις επιχειρήσεις το αν και τι είδους μέτρα κοινωνικής υπευθυνότητας θα υιοθετήσουν 21 . Η αποφυγή νομο- θετικής επιβολής της ΕΚΕ εξηγείται βεβαίως από τη ρευστότητα της έννοιας, η οποία καθιστά αδύνατη τη νομοθετική εξειδίκευση συγκεκριμένων πρακτικών. Τα ενδεικνυόμενα μέτρα κοινωνικής ευθύνης εξαρτώνται από πολλούς παράγο- ντες, όπως το είδος της επιχείρησης, το μέγεθος αυτής, τον τόπο, όπου δραστη- ριοποιείται κ.λπ ., οπότε κάθε προσπάθεια ενιαίας ρύθμισης είναι πρακτικά αδύ- νατη. Εκτός όμως από αυτό το πρόβλημα, η νομοθετική τυποποίηση θα έπληττε τον δυναμικό και συνεχώς εξελισσόμενο χαρακτήρα της ΕΚΕ, της οποίας η κα- θιέρωση επιδιώκεται μέσω δημιουργίας μίας νέας «αγοράς» μεταξύ των επιχει- ρήσεων, όπου αυτές θα ανταγωνίζονται όχι μόνο μέσω της τιμής και της ποιότη- τας, αλλά και μέσω της επιδεικνυόμενης κοινωνικής υπευθυνότητας. Εξαίρεση από την αρχή της αυτοδέσμευσης συνιστά η Οδηγία 2014/95/ΕΕ, η οποία επι- βάλλει για ορισμένες (μεγάλες) επιχειρήσεις τη δημοσιοποίηση με την έκθεση διαχείρισης και μίας μη χρηματοοικονομικής κατάστασης με πληροφορίες σχετι- κά με τις πολιτικές της επιχείρησης σε ζητήματα ΕΚΕ. Οι τομείς, στους οποίους οφείλει να εκδηλώνεται η κοινωνική ευθύνη μίας επι- χείρησης, είναι κυρίως το περιβάλλον, οι εργασιακές σχέσεις, η κοινωνία, η κα- ταπολέμηση της διαφθοράς, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα των καταναλωτών. Οι ως άνω τομείς δράσης καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό και τον 20. Βερβεσός , Ζητήματα εταιρικού δικαίου στους διεθνείς ομίλους επιχειρήσεων, ΧρηΔικ 2017, 218 επ. 21. Birk , in Fezer/Büscher/Obergfell, ό.π., Rn. 23 ff.