ΤΟ ΝΕΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΑΝΩΝΥΜΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ

Εισαγωγικές παρατηρήσεις 11 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ εταιριών ή εταιριών με μικρό αριθμό μετόχων 17 , η ευθύνη λόγω υπο- κεφαλαιοδότησης 18 , οι ενοχικές («εξωεταιρικές») συμφωνίες μεταξύ μετόχων 19 κ.λπ . Πρόκειται για ζητήματα εξελισσόμενα, που δεν ενδεί- κνυται (μάλιστα θα ήταν ιδιαίτερα δυσχερές!) να ρυθμιστούν με ρητές διατάξεις – άλλωστε συχνά σε κάτι τέτοια ζητήματα παρεμβαίνει όχι μόνο το εταιρικό, αλλά και το γενικό αστικό δίκαιο, ιδιαίτερα με τις αρ- χές της καλής πίστης, της κατάχρησης δικαιώματος ή της προσβολής των χρηστών ηθών. Επομένως τα ζητήματα αυτά εξαρτώνται από τις συνθήκες κάθε περίπτωσης και άρα έχουν έντονη σχετικότητα, που δεν επιτρέπει νομοθετικέςπαγιώσεις. Π.χ. το ναλέγεται (όπως ελέχθη) ότι ο νέος νόμος θα έπρεπε να ρυθμίζει το ζήτημα της άρσης της νομικής προσωπικότητας, θα αποτελούσε στην πραγματικότητα προτροπή στο νομοθέτη να απαριθμεί τις περιπτώσεις εφαρμογής της ΑΚ 281, πράγ- μα αδύνατον. 8. ∆εν υπάρχει επίσης ρητή διάταξη για την έκταση της καταστατικής ελευθερίας, όπως κατά το γερμανικό νόμο (§ 23 V AktG), ένα πρόβλημα που στην Ελλάδα έχει επανειλημμένα απασχολήσει τη θεωρία και την νομολογία 20 . To σημαντικό αυτό ερμηνευτικό ζήτημα βαθμιαία υποβαθ- μίζεται, όσο διευρύνονται οι δυνατότητες καταστατικής διαμόρφωσης 17.  Βλ. ενδεικτικά «Σύγχρονα προβλήματα της οικογενειακής επιχείρησης», πρακτικά 25 ου Συνεδρίου Εμπ∆, 2016. Βλ. επίσης Μάρκου, ΧρΙ∆ 2016,710. Από τη νομολογία βλ. χαρακτηριστικά ΕφΘεσσ 40/2017∆ΕΕ 2018, 68, ΜΠρΘεσ 8497/2016ΧρΙ∆2017, 218. 18.  Βλ. ενδεικτικά Τζουγανάτο, Ανεπαρκής κεφαλαιοδότηση κεφαλαιουχικών εταιριών, 1994, Βερβεσό, Η υποκεφαλαιοδότηση στην ΑΕ, εις ∆ικΑΕ 2010, σ. 403 επ. 19.  Βλ. ενδεικτικά Μαρίνο, Εξωεταιρικές συμφωνίες μετόχων, 2011, Μιχαλόπουλο, Από την καταστατική αυστηρότητα στην όσμωση με τις εξωεταιρικές συμφωνίες, Επι- σκΕ∆ 2008, 693, Περάκη, Ενοχικαί δεσμεύσεις του δικαιώματος ψήφου του μετόχου, 1976, πιο πρόσφατα Ν. Ρόκα, Εμπορικές εταιρίες, 2018, σ. 231. 20.  Για το οποίο βλ. αναλυτικά Αργ. Σταματάκη, Η καταστατική ελευθερία στη ΑΕ, 2014, επίσης Ν. Ρόκα, Εμπορικές εταιρίες, 2018, σ. 233, Μαρίνο, Η αρχή του αυτοκαθορι- σμού (αυτονομίας) του ν.π. στο παράδειγμα της ΑΕ – συγχρόνως συμβολή στην έν- νοια της καταστατικής ελευθερίας του ν.π., ΧρΙ∆ 2015, 241, Περάκη, Καταστατικές διαμορφώσεις της ανώνυμης εταιρίας, ∆ΕΕ 2004, 371, τον ίδιο, ∆υνατές καταστατι- κές διαμορφώσεις της ανώνυμης εταιρίας μετά το Ν 3604/2007, ΕπισκΕ∆ 2008, 317, Χατζημιχαήλ, Η διαμόρφωση της καταστατικής ελευθερίας στην ΑΕ απόρροια της τάσης για μεγαλύτερη ρυθμιστική ευκαμψία, εις: Μαρίνου (επιμ.), Η ΑΕ μεταξύ εται- ρικού και πτωχευτικού δικαίου και δικαίου κεφαλαιαγοράς, σ. 143.