ΔΙΚΑΙΟ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ

229 § 1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις και οι ΑΕ στην πραγματικότητα έχουν φύση προσωπικής, φιλικής, συχνά δε και οικο- γενειακής εταιρίας. Βέβαια, τέτοιου είδους ΑΕ δεν ανταποκρίνονται στον προορισμό για τον οποίο ρύθμισε ο νόμος την ΑΕ, ως θεσμό, αλλά μάλλον ανταποκρίνονται στον τύπο της ΕΠΕ, αποτελούν λοιπόν άτυπες μορφές ΑΕ . Με κάποιες κατάλληλες νομοθετικές τροποποι- ήσεις θα μπορούσε να υπάρξει μετατροπή πολλών τέτοιων ΑΕ σε ΕΠΕ ή, κατά περί- πτωση, σε μονοπρόσωπες ΕΠΕ ή και σε ΙΚΕ 27 28 . 2. Οικογενειακές ανώνυμες εταιρίες Από τις άτυπες ΑΕ, οι οικογενειακές είναι εταιρίες, των οποίων τα μέλη ανήκουν σε μια ή σε περισσότερες οικογένειες, που συνδέονται μεταξύ τους με φιλικούς δε- σμούς. Στις εταιρίες αυτές, οι οποίες δεν είναι απαραιτήτως μικρές (οικογενειακές είναι και οι επιχειρήσεις των τεράστιων αυτοκινητοβιομηχανιών Ford, BMW, Peugeot, των οίκων υψηλής αισθητικής Chanel και Hèrmes, αλλά και η ελληνόκτητη ναυτιλία), σκοπός των μετόχων είναι να λαμβάνουν ως μέρισμα το εισόδημα της επιχείρησης και οι ίδιοι να εργάζονται, ως μέλη του ΔΣ ή και ως υπάλληλοι της εταιρίας. Θα μπορούσε να ορίσει κανείς την οικογενειακή επιχείρηση , ως την οποιουδή- ποτε μεγέθους και υπό οποιαδήποτε νομική μορφή ασκούμενη επιχείρηση, ιδιοκτη- σίας και ελέγχου μιας ή περισσότερων οικογενειών, φέρουσα δυνητικώς τα εύσημα της διαγενεακής συνέχειας, στο εσωτερικό της οποίας το animus familiae ανακλάται επί της affectio societatis και αντανακλάται στη συνέχεια επί των επιχειρηματικών επιλογών 29 . Βασικό έρεισμα των εταιριών αυτών είναι οι προσωπικές σχέσεις μετα- ξύ των μετόχων, γι’ αυτό και όταν οι σχέσεις αυτές κλονιστούν, κινδυνεύει η ύπαρξη της εταιρίας. Παρατηρείται λοιπόν στις περιπτώσεις αυτές η παρουσία βασικών χαρα- κτηριστικών των προσωπικών εταιριών στην ΑΕ, η οποία όμως φυσιολογικά αποτε- λεί τον τύπο της κατεξοχήν κεφαλαιουχικής εταιρίας 30 . 27. Παρόμοιες σκέψεις για την αντιμετώπιση του αντίστοιχου προβλήματος, που υπάρχει και στη Γαλλία, βλ. στον Merle , Droit commercial, Sociétés commerciales, έκδ. 3η, αριθ. 247 και 176. 28. Βλ. και στα επομ. περί μετασχηματισμών και ειδικότερα περί μετατροπής της ΑΕ σε άλλο εταιρι- κό τύπο. 29. Βλ. Μιχαλόπουλο , Η ταυτότητα της οικογενειακής επιχείρησης, ΔΕΕ 2016, 129 επ.,140. Για την οι- κογενειακή ΑΕ, βλ. και Μαστροκώστα , Διαμορφώσεις της εξουσίας διοίκησης στην κλειστή οικογε- νειακή ΑΕ. – Καταστατική προστασία των μετόχων, ΕπισκΕΔ 2015, 9 επ. Βλ. επίσης, την ΜΠρΠειρ 746/1996 ΔΕΕ 1997,286, με παρατ. Μιχαλόπουλου , στην οποία είχε κριθεί ότι οι πέντε μέτοχοι της ΑΕ «οικογενειακού χαρακτήρα» γνώριζαν ότι το μέρισμα ήταν στη διάθεση τους... και ότι η επίκλη- ση της παράλειψης της ανακοίνωσης μέσω του ημερήσιου τύπου, του χρόνου καταβολής του μερί- σματος, υπερβαίνει τα όρια που επιβάλλει ο οικονομικός σκοπός του δικαιώματος. 30. Για τις καταστατικές διαμορφώσεις σχετικά με το Δ.Σ και τα δικαιώματα των μετόχων, ώστε να συμ- μετέχουν οι διάφορες ομάδες των μετόχων στη διοίκηση, βλ. Μαστροκώστα , ΕπισκΕΔ 2015, 19 επ.) 20