ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΗΝ ΕΕ: ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΕ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

10 Μεταναστευτικές ροές, αλληλεγγύη και το Συμβούλιο της Ευρώπης αντιδράσεις σ’αυτές γενικότερα, οφείλει να λάβει υπόψη της ένα βασικό και κρίσι- μο στοιχείο: αυτό της αλληλεγγύης. Με απουσία, μάλιστα, σε διεθνές επίπεδο, μιας σφαιρικής και συνεκτικής πολιτικής στα ζητήματα ασύλου/προσφύγων και μετανά- στευσης, η αλληλεγγύη ως αρχή και πράξη αναδεικνύεται σε κρίσιμο μέγεθος. Η αλληλεγγύη δεν είναι ένα απλό ηθικό πρόταγμα για να αντιμετωπιστεί το μεγά- λο ζήτημα που απασχολεί τα τελευταία χρόνια εθνικές κοινωνίες και τους θεσμούς της διεθνούς οργάνωσης. Είναι αρχή με νομική αξία και επιταγή στην σύγχρονη δικαιοταξία, που παράγει υποχρεώσεις για πολλούς από τους διεθνείς δρώντες (Κράτη, Διεθνείς Οργανισμούς κλπ), αλλά, βέβαια και για κάθε κοινωνία, εθνική διοίκηση τοπικές/περιφερειακές Αρχές, Κοινωνία των Πολιτών 2 . Από την άλλη μεριά, η διεθνής αντιμετώπιση/διαχείριση των μεικτών μεταναστευ- τικών ροών παρουσιάζεται ελλειμματική, ασύνδετη, χωρίς συνέχεια, και τελικά αναποτελεσματική. Γι’ αυτό και απαιτείται μια συνολική επανατοποθέτηση του ζη- τήματος που τίθεται επιτακτικά από τις μαζικές μετακινήσεις προσώπων ομάδων πληθυσμών ενός φαινομένου γνωστού σε όλο τον πλανήτη με διαφορετικές αφε- τηρίες, αιτίες και αφορμές, αλλά και προορισμό. Ορισμένες διαπιστώσεις, επιβε- βαιώνουν ότι για την Ευρώπη που δοκιμάζεται σε επίπεδο δικαίου και πολιτικής, συστηματικά τα τελευταία χρόνια, ιδίως μέσα από τους θαλάσσιους «δρόμους» της Μεσογείου 3 , μία νέα πολιτική είναι απαραίτητη και χρήσιμη, έχοντας ενσωματωμέ- νη την αρχή της αλληλεγγύης. Πρέπει να παρατηρήσει κανείς, σε αυτό το πεδίο προσέγγισης, ορισμένες διαστάσεις του σύνθετου ζητήματος των μεταναστευτικών ροών από νομικής σκοπιάς. Καταρχάς, το σύστημα που εγκαθίδρυσε η Σύμβαση της Γενεύης του 1951 για το νομικό καθεστώς των προσφύγων, η οποία καθιερώνει την έννοια του πρόσφυγα και το καθεστώς που απορρέει από αυτήν (ουσιαστικά ο πρόσφυγας εξομοιώνεται με τον ημεδαπό ως προς την απόλαυση δικαιωμάτων πχ στην εργασία, στην εκπαίδευση κ.λπ. εκτός των πο- λιτικών δικαιωμάτων), καθώς και τα δικαιώματα του γενικού χαρακτήρα που διαθέ- τει κάθε άτομο στην επικράτεια μιας χώρας, στην δικαιοδοσία της οποίας υπόκειται. 4 2. Όσον αφορά την Ευρώπη και την ΕΕ, βλ. τις συμβολές του Φραγκάκη Ν ., Η Αλληλεγγύη στην Ευρώπη: Η αρχή και η Εφαρμογή της, Διεθνής και Ευρωπαϊκή Πολιτική , Νοέμβρι- ος-Δεκέμβριος 2015 - Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2016, 101-121, Γαλάνη Θ., Η Αλληλεγγύη στην Ενωσιακή Δικαιοταξία: Απόπειρα προσέγγισης μιας θεμελιακής αξιακής αρχής του ενωσιακού δικαίου , Αθήνα , Νομική Βιβλιοθήκη, 2017 και Χρυσομάλλη Μ ., Η αρχή της αλ- ληλεγγύης στην έννομη τάξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Έννοια, πεδίο εφαρμογής και νο- μική φύση, Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα – Θεσσαλονίκη, 2017. 3. Για μια κριτική ματιά βλ. την Έκθεση του Ειδικού Εισηγητή για τα Δικαιώματα του Ανθρώ- που των μεταναστών, Fr. Crépeau, «Tabler sur la mobilité au cours d’une génération: suite donnée à l’étude régionale sur la gestion des frontières extérieures de l’ UE et ses incidentes sur les droits de l’Homme des migrants, doc. NU A/HCR/29/36, 08/05/2015. 4. Για το ζήτημα των displaced βλ. και Lagrange Ph., Le droit des personnes déplacées entre unité et fragmentantion , στο Chassin C.A. (dir.), Les migrations contraintes, Paris,