ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΗΝ ΕΕ: ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΕ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ελένη Κουτσουράκη 113 Το διεθνές προσφυγικό δίκαιο δεν απαιτεί από τους αιτούντες άσυλο να υποβά- λουν την αίτησή τους στην πρώτη χώρα όπου μπορεί να χορηγηθεί προστασία 11 . Ως εκ τούτου, ο μηχανισμός των ασφαλών τρίτων χωρών δεν έχει νομική βάση και η παραπομπή στο άρθρο 31 παράγραφος 1 της Σύμβασης της Γενεύης του 1951 για το καθεστώς των προσφύγων, προς στήριξη αυτής της έννοιας, δεν μπορεί να αι- τιολογηθεί. Σύμφωνα με το άρθρο 31 «Αι Συμβαλλόμεναι Χώραι δεν θα επιβάλλουν ποινικάς κυρώσεις εις πρόσφυγας λόγω παρανόμου εισόδου ή διαμονής, εάν ού- τοι προερχόμενοι απ’ ευθείας εκ χώρας ένθα η ζωή ή η ελευθερία αυτών ηπειλείτο [...] εισέρχωνται ή ευρίσκωνται ήδη επί του εδάφους αυτών άνευ αδείας, υπό την επιφύλαξιν πάντως ότι ούτοι αφ’ ενός μεν θα παρουσιαστούν αμελλητί εις τας αρ- χάς αφ’ ετέρου δε θα δώσουν επαρκείς εξηγήσεις περί της παρανόμου αυτών ει- σόδου ή διαμονής» 12 . Επομένως, είναι σαφές ότι το άρθρο 31 δεν σκοπεύει να κα- θορίσει την υπεύθυνη χώρα για την εξέταση αίτησης ασύλου, αλλά το πεδίο εφαρ- μογής του περιορίζεται στη μη επιβολή κυρώσεων για την παράνομη είσοδο αιτού- ντων άσυλο στο έδαφος του συμβαλλόμενου κράτους υποδοχής. Σε αυτό το πλαί- σιο, η επιστροφή αιτούντος άσυλο σε μια (πραγματικά) ασφαλή χώρα, δεν θα μπο- ρούσε και δεν επιπλέον δε θα έπρεπε να θεωρηθεί ως ποινή. Επομένως, είναι σα- φές ότι το άρθρο 31 παράγραφος 1 ρυθμίζει ένα διαφορετικό ζήτημα από αυτό των χωρών που είναι υπεύθυνες για την εξέταση των αιτήσεων ασύλου και ότι η Σύμ- βαση της Γενεύης του 1951 δε θίγει καθόλου αυτό το ζήτημα 13 . Ο μηχανισμός των ασφαλών τρίτων χωρών θεσπίστηκε επισήμως από τη Σύμβα- ση του Δουβλίνου για τον καθορισμό του κράτους που είναι υπεύθυνο για την εξέ- ταση αίτησης ασύλου που έχει κατατεθεί σε ένα από τα κράτη μέλη των Ευρωπα- ϊκών Κοινοτήτων και το Ψήφισμα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετι- κά με μια εναρμονισμένη προσέγγιση στα ζητήματα που αφορούν τις τρίτες χώ- ρες υποδοχής (Ψήφισμα του Λονδίνου) 14 . Έκτοτε, τα κράτη μέλη της ΕΕ θα έπρεπε 11. Goodwin –Gill G. / McAdam J., The refugee in International Law, Oxford, 2007, σελ. 392. 12. Βλ. επίσης ECRE, « Safe Third Countries»: Myths and Realities , February 1995, παρ. 26-48, διαθέσιμο στο http://www.unhcr.org/refworld/docid/403b5cbf4.html [τελευ- ταία επίσκεψη 30/5/2018]. 13. Symes M. / Jorro P., Asylum law and practice, London, 2007, σελ. 498. Βλ. επίσης για την αντίθετη άποψη στο Hailbronner Κ. , The Concept of ‘Safe Country’ and Expeditious Asylum Procedures: A Western European Perspective, Int. Jour. Refug. Law, 1993, σελ. 31-65. 14. Σύμβαση περί καθορισμού του κράτους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτη- σης παροχής ασύλου η οποία υποβάλλεται σε ένα από τα κράτη μέλη των Ευρωπαϊ- κών Κοινοτήτων - Σύμβαση του Δουβλίνου 15 Ιουνίου 1990 (97/C 254/01) και Council of the European Union, Council Resolution of 30 November 1992 on a Harmonized Approach to Questions Concerning Host Third Countries (“London Resolution”), διαθέ- σιμο στο: http://www.unhcr.org/refworld/docid/3f86c3094.html [τελευταία επίσκεψη 30/5/2018].