ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΗΝ ΕΕ: ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΕ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

114 Εφαρμογή εννοιών «ασφαλής τρίτη χώρα» - «πρώτη χώρα ασύλου να εξετάζουν εάν υπάρχει μια τέτοια χώρα και να επιστρέφουν εκεί τους αιτούντες άσυλο, ύστερα από ταχεία εξέταση της αίτησής τους. Σύμφωνα με το Ψήφισμα του Λονδίνου, το οποίο περιέχει κατευθυντήριες αρχές σχετικά με την εφαρμογή της έννοιας της ασφαλούς τρίτης χώρας και ορίζει τις διαδικασίες που προβλέπο- νται στη Σύμβαση του Δουβλίνου, οι χώρες στις οποίες ο αιτών απολαμβάνει όλες τις ακόλουθες εγγυήσεις θεωρούνται ασφαλείς τρίτες χώρες: η ζωή ή η ελευθερία του/ της δεν απειλείται, δεν εκτίθεται σε βασανιστήρια ή απάνθρωπη και εξευτε- λιστική μεταχείριση, έχει ήδη αποκτήσει την προστασία της χώρας αυτής ή μπορεί προφανώς να γίνει δεκτός εκεί και απολαμβάνει αποτελεσματική προστασία από την επαναπροώθηση. Μετά την υιοθέτηση των παραπάνω κειμένων στην Ευρώπη, άλλες ανεπτυγμένες χώρες επιχείρησαν να ακολουθήσουν το ίδιο παράδειγμα. Η Αυστραλία το 1994 και ο Καναδάς και οι Ηνωμένες Πολιτείες το 2002, θέσπισαν μέτρα σχετικά με τις ασφαλείς τρίτες χώρες. Αφρικανικές χώρες, όπως η Τανζανία και η Νότια Αφρική, που φιλοξενούσαν το μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων, υιοθέτησαν επίσης αυτή την έννοια 15 . Παρά τις εξελίξεις σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο στην Ευρώπη, οι προσπάθειες ρύθμισης του μηχανισμού των ασφαλών τρίτων χωρών από διεθνή κείμενα έχουν γενικά αποτύχει και τα υπάρχοντα κείμενα δεν είναι δεσμευτικά. Εντούτοις, ορισμένα συμπεράσματα της Εκτελεστικής Επιτροπής της Ύπατης Αρμο- στείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες είναι ιδιαίτερα σημαντικά, διότι, αφενός, υπογραμμίζουν το πρόβλημα της παράτυπης μετακίνησης των αιτούντων άσυλο, και αφετέρου διευκρινίζουν τις συνθήκες υπό τις οποίες πρέπει να δικαιο- λογούνται τέτοιου είδους μετακινήσεις 16 . Επομένως, οι εθνικές αρχές πρέπει να τα λαμβάνουν υπόψη τους όταν εφαρμόζουν διατάξεις περί ασφαλών τρίτων χωρών. Το Συμπέρασμα αριθμ. 15 του 1979 της Εκτελεστικής Επιτροπής της Ύπατης Αρμο- στείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες ήταν το πρώτο κείμενο που πα- ρέχει αρχές για τη θέσπιση κοινών κριτηρίων για τον προσδιορισμό του υπεύθυνου κράτους για την εξέταση αίτησης ασύλου 17 . Επιπλέον, προέβλεπε ότι όταν ένας 15. Για λεπτομερή ανάλυση βλ. Hurwitz A. –G., The collective responsibility of states to protect refugees, Oxford, 2009, σελ. 48-50. 16. Nicholson F. / Twomey P., Refugee rights and realities: evolving international concepts and regimes, Cambridge, 1999, σελ. 281. 17. UN High Commissioner for Refugees (UNHCR), Refugees Without an Asylum Country No. 15 (XXX) - 1979, 16 October 1979, διαθέσιμο στο: http://www.unhcr.org/refworld/ docid/3ae68c46c.html [τελευταία επίσκεψη 30/5/2018]. Βλ. ιδίως παρ. h : “(h) An ef- fort should be made to resolve the problem of identifying the country responsible for examining an asylum request by the adoption of common criteria. In elaborating such criteria the following principles should be observed: (i) The criteria should make it pos- sible to identify in a positive manner the country which is responsible for examining an asylum request and to whose authorities the asylum-seeker should have the possibility of addressing himself; (ii) The criteria should be of such a character as to avoid possible disagreement between States as to which of them should be responsible for examining