ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΗΝ ΕΕ: ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΕ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

136 Εφαρμογή εννοιών «ασφαλής τρίτη χώρα» - «πρώτη χώρα ασύλου ση νέου Κανονισμού για την αντικατάσταση της Οδηγίας για τις διαδικασίες ασύ- λου, η οποία επιχειρεί να καθιερώσει χαμηλότερες εγγυήσεις προστασίας 75 . Ιδίως η διάταξη περί ασφαλών τρίτων χωρών (άρθρο 45 Πρότασης Κανονισμού) προβλέ- πει ότι η προστασία που παρέχεται από την τρίτη χώρα πρέπει να πληροί τις ουσι- αστικές προδιαγραφές της Σύμβασης της Γενεύης ή να είναι επαρκής, όπως ορίζε- ται στην έννοια της «πρώτης χώρας ασύλου» (άρθρο 44 Πρότασης Κανονισμού). Ο προτεινόμενος ορισμός της αποτελεσματικής προστασίας δεν εγγυάται ωστόσο ότι η προστασία είναι αποτελεσματική και διαθέσιμη στην πράξη. Υφίσταται συνεπώς ο κίνδυνος επιστροφής των προσφύγων σε χώρες όπου η νομοθεσία παρέχει τις απαραίτητες εγγυήσεις χωρίς ωστόσο τα δικαιώματά τους να διασφαλίζονται στην πράξη, όπως συμβαίνει ήδη στην περίπτωση της Τουρκίας. Ο προτεινόμενος Κα- νονισμός προβλέπει περαιτέρω ότι εάν η συγκεκριμένη τρίτη χώρα είναι γεωγρα- φικά κοντά στη χώρα προέλευσης ενός αιτούντος, η απλή διέλευση μέσω του εδά- φους της μπορεί να αποδείξει τον εύλογο σύνδεσμό του με την τρίτη χώρα. Όπως ήταν αναμενόμενο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ήδη προτείνει την αναδιατύ- πωση αρκετών από τις σχετικές διατάξεις. Εν τω μεταξύ όμως, οι ελληνικές αρχές εξέτασης αιτήσεων ασύλου και τα ελλη- νικά δικαστήρια έχουν ήδη επιφορτιστεί με την πρόληψη παραβιάσεων ανθρωπί- νων δικαιωμάτων στην Τουρκία σε μία ιδιαίτερα δύσκολη συγκυρία. Αφενός η Κοι- νή Δήλωση της 18 ης Μαρτίου και αφετέρου η κατάσταση ανάγκης που ισχύει στην Τουρκία κατόπιν της απόπειρας πραξικοπήματος της 15 ης Ιουλίου 2016, απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή προκειμένου να μην καταστεί η Ελλάδα συνένοχη για τις πα- ραβιάσεις δικαιωμάτων που διαπράττονται στην Τουρκία λόγω άρνησης παρο- χής προστασίας όχι μόνο σε πρόσφυγες πολίτες τρίτων χωρών, αλλά πλέον και σε Τούρκους πολίτες που αναζητούν προστασία στην Ελλάδα. Το θετικό στοιχείο είναι ότι οι πληροφορίες που προέρχονται τόσο από εθνικούς, περιφερειακούς και διεθνείς εποπτικούς μηχανισμούς όσο και από οργανώσεις προάσπισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ερευνητές είναι διαθέσιμες για να διευ- κολύνουν το έργο των ελληνικών αρχών εξέτασης αιτήσεων ασύλου και των δικα- στηρίων. Το κρίσιμο στοιχείο είναι ότι πιθανή αγνόησή τους θα επιφέρει αρνητικές συνέπειες τόσο για τον σεβασμό των δικαιωμάτων του ανθρώπου όσο και για τις ίδιες τις αρχές που λαμβάνουν την απόφαση χορήγησης ή μη διεθνούς προστα- σίας, προστασίας από επιστροφή, έκδοση κ.α. Διότι όπως αναλύθηκε παραπάνω, το γεγονός ότι οι πληροφορίες είναι διαθέσιμες είναι δεσμευτικό. Θεωρείται ότι οι εθνικές αρχές γνώριζαν ή όφειλαν να γνωρίζουν τις παραβιάσεις των δικαιω- μάτων που συντελούνται και η ευθύνη τους είναι δεδομένη. Όσον αφορά την πε- 75. Πρόταση Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπι- ση κοινής διαδικασίας διεθνούς προστασίας στην Ένωση και την κατάργηση της οδηγίας 2013/32/ΕΕ, COM/2016/0467 final - 2016/0224 (COD), διαθέσιμο στο: https://eur-lex. europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX: 52016PC0467&from=EL [τελευταία επίσκεψη 30/5/2018].