ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΗΝ ΕΕ: ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΕ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Αλέξανδρος Κωνσταντίνου 141 μοποιούνται κοινοτικοί πόροι 4 και οργανισμοί της Ένωσης 5 για την υλοποίηση της Κοινής Δήλωσης και ένα κράτος μέλος, η Ελλάδα, άλλαξε την ίδια τη νομοθεσία του και τη διοικητική πρακτική για την εφαρμογή της Κοινής Δήλωσης, η Δήλωση αυτή καθ’ εαυτή δεν αποτελεί πράξη ευρωπαϊκού θεσμικού οργάνου και δεν υπά- γεται στον έλεγχο του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 6 β. Η εξαίρεση ως κανόνας. Τόσο η Κοινή Δήλωση όσο και η εθνική νομοθεσία πού ψηφίστηκε από το ελληνικό κοινοβούλιο για την εφαρμογή της, εισήχθησαν ως προσωρινά και έκτακτα μέτρα που αποσκοπούσαν να αντιμετωπίσουν μια εξαιρε- τική κατάσταση. Έτσι για παράδειγμα, η επιστροφή στην Τουρκία όλων των νε- οεισερχομένων που φθάνουν στα ελληνικά νησιά μέσω αυτής από τις 20 Μαρτί- ου 2016, σύμφωνα με το πρώτο σημείο της Κοινής Δήλωσης, αναφέρεται ως ένα «προσωρινό και έκτακτο μέτρο». Αντίστοιχα, η κατά παρέκκλιση διαδικασία που εισήχθη με το άρθρου 60(4) του Ν 4375/2016, γνωστή ως fast-track διαδικασία συνόρων, σύμφωνα με τα όσα αρχικά είχαν προβλεφθεί δεν μπορούσε να τύχει εφαρμογής για συνολικό διάστημα πλέον των εννέα μηνών από την έναρξη εφαρ- μογής του Ν 4375/2016 (Απρίλιος 2016). 7 Ωστόσο, η ίδια η Κοινή Δήλωση εφαρμό- ζεται ήδη για διάστημα σχεδόν δύο ετών ενώ το χρονικό διάστημα εφαρμογής της κατά παρέκκλιση διαδικασία συνόρων, παρατάθηκε διαδοχικά αρχικά τον Ιούνιο του 2016 για 18 μήνες 8 και εν συνεχεία τον Αύγουστο του 2017 για διάστημα επι- πλέον 24 μηνών. 9 Την ίδια στιγμή, σχεδόν οι μισές αιτήσεις διεθνούς προστασίας που είχαν κατατεθεί στην Ελλάδα από τον Ιανουάριο μέχρι και τον Νοέμβριο του 2017, 10 υποβλήθηκαν σε γραφεία ή κλιμάκια της Υπηρεσίας Ασύλου που εφαρμό- ζουν την κατά παρέκκλιση διαδικασία συνόρων του άρθρου 60(4) Ν 4375/2016. 11 Έτσι μέτρα και διαδικασίες που υιοθετήθηκαν ως προσωρινά και έκτακτα τείνουν 4. Βλ. ενδεικτικά Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Δελτίο Τύπου 144/16, όπ.π., σημείο 1 ( in fine ), «Η ΕΕ θα καλύψει τις δαπάνες των επιχειρήσεων επιστροφής παράτυπων με- ταναστών». 5. Π.χ. EASO και Frontex. 6. Amnesty International, ‘EU: Court decision exposes deliberate attempt to sidestep ac- countability’, 1 Μαρτίου 2017, https://www.amnesty.eu/en/news/press-releases/all/ eu-court-decision-exposes-deliberate-attempt-to-sidestep-accountability-1025/#.WM- PaSBKGNDV; Carrera S./ Hertog L./ Stefan M. , It wasn’t me! The Luxembourg Court Or- ders on the EU-Turkey Refugee Deal, Centre for European Policy Studies, Policy Insights No 2017-15/April 2017, https://www.ceps.eu/system/files/EU-Turkey%20Deal.pdf. 7. Άρθρο 80(26) Ν 4375/2016. 8. Άρθρο 86(20) Ν 4399/2016. 9. Άρθρο 96(4) Ν 4485/2017, ΦΕΚ Α 114/4.8.2017. 10. 25133 αιτήσεις διεθνούς προστασίας από τις συνολικά 54731(Ιανουάριος 2017- Νοέμβρι- ος 2017); βλ. Υπηρεσία Ασύλου, Στατιστικά Στοιχεία Υπηρεσίας Ασύλου (από 7.6.2013 έως 30.11.2017), http://asylo.gov.gr/wp-content/uploads/2017/12/Greek_Asylum_ Service_Statistical_Data_GR.pdf. 11. ΠΓΑ Λέσβου, Σάμου, Χίου, Ρόδου, Λέρου και ΑΚΑ Κω.