ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΗΝ ΕΕ: ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΕ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Αλέξανδρος Κωνσταντίνου 143 μη δημόσιες οδηγίες 16 αναπροσαρμόζουν σε τακτά χρονικά χρονικά διαστήματα τις ασκούμενες διοικητικές πρακτικές. Χαρακτηριστικά παραδείγματα των ουσιαστικών αλλαγών του συστήματος παρο- χής διεθνούς προστασίας στην Ελλάδα που έλαβαν χώρα εξαιτίας της Κοινής Δή- λωσης στην Ελλάδα και για την εφαρμογή αυτής είναι (Α) η θεσμοθέτηση της κατά παρέκκλιση διαδικασίας συνόρων του άρθρου 60(4) Ν 4375/2016 και (Β) η τροπο- ποίηση της σύνθεσης των Επιτροπών Προσφυγών. Α. Kατά παρέκκλιση διαδικασία συνόρων Πυρήνας της Κοινής Δήλωσης αποτελεί η ταχεία επιστροφή όλων των νεοεισερχο- μένων μετά την 20 η Μαρτίου 2016 στα ελληνικά νησιά πολιτών τρίτων χωρών στην Τουρκία, η οποία σύμφωνα με την βασική υπόθεση που ακόμη και αν δεν διατυπώ- νεται ρητά διαπερνά το σύνολο του κειμένου θα λειτουργήσει αποτρεπτικά 17 και θα οδηγήσει στον τερματισμό της «παράτυπη[ς] μετανάστευση[ς] από την Τουρ- κία προς την ΕΕ». 18 Ωστόσο και καθώς η Κοινή Δήλωση δεν μπορούσε να ξεπερά- 16. Π.χ. από τον Μάιο του 2017 οι ευάλωτοι μη Σύριοι αιτούντες άσυλο, δεν μεταφέρονται άμεσα στην ενδοχώρα αλλά πρέπει να παραμείνουν στα νησιά του Βορειανατολικού Αιγαίου μέχρι και τη διεξαγωγή της προσωπικής του συνέντευξης. Η πρακτική αυτή η οποία εκτός των άλλων είχε σημαντικές συνέπειες στην επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης των νησιών του Βορειανατολικού Αιγαίου, παρότι δεν προβλέπεται από καμία διάταξη, εγκύκλιο ή άλλο δημόσιο κείμενο, αποτυπώνεται στο «Διάγραμμα ροής της διαδικασίας ασύλου κατόπιν Κοινής Δήλωσης», όπως αυτό έχιε αναρτηθεί στον ιστότοπο της υπηρεσίας Ασύλου; Βλ. Médecins Sans Frontières (MSF), Δραματική επιδείνωση των συνθήκων για τους αιτούντες άσυλο στην Λέσβο , Ιούνιος 2017, https://msf.gr/sites/default/files/msfpublications//msf_report_ vulnerable_lesvos_el.pdf, σελ. 3 και Υπηρεσία Ασύλου, «Διάγραμμα Ροής κατόπιν Κοι- νής Δήλωσης», http://asylo.gov.gr/wp-content/uploads/2017/11/%CE%94%CE%B9%CE %B1%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1-%CE%9D%CE%B7%CF%83%CE% B9%CF%8E%CE%BD.pdf. 17. Alpes M. – J./ Tunaboylu S./ Van Liempt I., Human rights violations by design: EU- Turkey statement prioritises returns from Greece over access to asylum, European University Institute, Migration Policy Centre, Policy Briefs 2017/29, http://cadmus.eui . eu/handle/1814/48904. 18. Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Δελτίο Τύπου 144/16, όπ.π.; ως προς τον στρα- τηγικό προσανατολισμού της Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας στην πολιτική των επιστρο- φών, βλ. μεταξύ άλλων τις τριμηνιαίες Εκθέσεις Προόδου της εφαρμογής της Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας που συντάσσονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στις οποίες συστηματικά καταγράφεται ο αριθμός των επιστροφών σε σχέση με τον αριθμό των νέων αφίξεων, π.χ. European Commission, Seventh Report on the Progress made in the implementation of the EU-Turkey Statement, 6.9.2017, COM(2017) 470 final, https:// ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/files/20170906_seventh_ report_on_the_progress_in_the_implementation_of_the_eu-turkey_statement_ en.pdf, σελ. 1, “ the pace of returns from the Greek islands to Turkey has not improved. The number of returns remains much lower than the number of arrivals ”.