ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΗΝ ΕΕ: ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΕ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Αλέξανδρος Κωνσταντίνου 149 εξέτασης (‘ proprio motu ’), κατά πόσο οι παρεχόμενες κάθε φορά εγγυήσεις δια- σφαλίζουν στην πράξη αποτελεσματική προστασία. 39 Επιπλέον, ακόμη και όταν γίνεται αναφορά σε αντικειμενικές και αξιόπιστες πηγές σχετικά με την κατάσταση στην Τουρκία, φαίνεται ότι οι πηγές αυτές διαβάζονται ελλιπώς. Έτσι παρότι π.χ. στις αποφάσεις επι απαραδέκτου γίνεται αναφορά στην Έκθεση του Ειδικού Απεσταλμένου του Γενικού Γραμματέα του Συμβουλίου της Ευ- ρώπης, T. Boček, σε συνέχεια αποστολής του στην Τουρκία 40 , οι αποφάσεις αυτές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι από την έκθεση αυτή «δεν προκύπτει ότι οι Σύροι που επιστρέφονται στην Τουρκία κρατούνται ή φυλακίζονται καθ’ οιονδήποτε τρό- πο λόγω της εθνικότητάς τους» 41 παρότι στην εν λόγω έκθεση ο Ειδικός Απεσταλ- μένος του Συμβουλίου της Ευρώπης αναφέρει ότι «οι Σύριοι που επιστρέφονται από την Ελλάδα στο πλαίσιο της Συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας […] μεταφέρονται στο κέντρο Düziçi [...] Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι οι κάτοικοι του κέντρου είναι σε de facto κράτησης, χωρίς να τους παρέχεται καμία από τις εγγυήσεις του νόμου. Η κράτηση των Σύρων που επιστρέφονται από την Ελλάδα είναι ιδιαίτερα ανησυχητι- κή καθώς φαίνεται ότι δεν έχει καμία νόμιμη βάση». 42 Η λειτουργία ενός δίκαιου και αποτελεσματικού συστήματος ασύλου στην Ελλά- δα αποτελεί μια πάγια δέσμευση των ελληνικών αρχών ήδη από την περίοδο του Greek Action Plan on Asylum and Migration (2010) και υποχρέωση της χώρας στο πλαίσιο της εκτέλεσης της απόφασης M.S.S του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιω- μάτων του Ανθρώπου. 43 H πίεση για την αποτελεσματική εφαρμογή της Κοινής Δή- λωσης δεν είχε ως αποτέλεσμα μόνο την υποχώρηση των παρεχόμενων εγγυήσε- ων στο πλαίσιο της λειτουργίας του δεύτερου βαθμού εξέτασης αλλά και την υπο- χώρηση από τις δεσμεύσεις αυτές. 39. ΕΔΔΑ, Othman (Abu Qatada) κατά Ηνωμένου Βασιλείου , αριθμ. πρ. 8139/09, 17.1.2012, § 189; βλ. επίσης The AIRE Centre, Dutch Council for Refugees (DCR), European Coun- cil on Refugees and Exiles (ECRE) and International Commission of Jurists (ICJ), J.B. v. Greece (Appl.no.54796/16) - Third Party Intervention, 4.10.2017, https://www. asylumlawdatabase.eu/sites/www.asylumlawdatabase.eu/files/aldfiles/Greece-JB_v_ Greece-ECtHR-amicus-ICJothers-final-eng-2017.pdf. 40. Council of Europe, Report of the fact-finding mission to Turkey by Ambassador Tomáš Boček, Special Representative of the Secretary General on migration and refugees, 30 May – 4 June 2016, 10 August 2016, SG/Inf(2016)29, http://www.refworld.org/ docid/58de48524.html. 41. Βλ. 2347/2017 ΣτΕ (ΟΛ), §47; κατ’ άκριβολογία ο ισχυρισμός αφορούσε παράνομη στέ- ρηση της ελευθερίας (και) για λογους συμμετοχής σε ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα. 42. Council of Europe, Report of the fact-finding mission to Turkey κτλ, ό.π., σελ. 27-28 (ανεπίσημη μετάφραση). 43. ΕΔΔΑ, M.S.S. κατά Βελγίου και Ελλάδας, αριθμ. πρ. 30696/09, 21.1.2011.