ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΗΝ ΕΕ: ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΕ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

150 Η εφαρμογή της Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας ΙΙ. Η αντικατάσταση της υποδοχής: κράτηση και γεωγραφικός περιορισμός Η επιρροή της Κοινής Δήλωσης στο ελληνικό δίκαιο και τη διοικητική πρακτική, δεν εξαντλείται στις επαναλαμβανόμενες τροποποιήσεις της διαδικασίας άσυλου και της υποχώρησης των προβλεπόμενων στο πλαίσιο αυτής εγγυήσεων. Αποτυ- πώνεται επιπλέον στη σημαντική αυστηροποίηση και διερεύνηση των πολιτικών περιορισμού. Πολιτικές οι οποίες σηματοδοτούν την αντικατάσταση της υποχρέω- σης υποδοχής των αιτούντων άσυλο όπως κατοχυρώνεται στο κοινοτικό δίκαιο, με την de facto πρακτική της αυτόματης κράτησης και της γενικευμένης επιβολής μέ- τρου γεωγραφικού περιορισμού στα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Οδηγία περί Υποδοχής, 44 ήδη τμήμα του ελληνι- κού θετικού δικαίου, 45 οι ελληνικές αρχές όπως και οι υπόλοιπες εθνικές αρχές των Κρατών Μελών της Ένωσης, έχουν θετική υποχρέωση παροχής υλικών συνθη- κών υποδοχής στους νεοεισερχόμενους αιτούντες άσυλο. Ήταν για αυτόν τον λό- γο άλλωστε που το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 3 ΕΣΔΑ από τις ελλη- νικές αρχές εξαιτίας των συνθηκών διαβίωσης στις οποίες εκτέθηκε ο προσφεύ- γων, στην εμβληματική υπόθεση MSS κατά Βελγίου και Ελλάδας. Όπως είχε ση- μειώσει τότε το Δικαστήριο, «η υποχρέωση για προσφορά στέγης και αξιοπρεπών υλικών συνθηκών στους φτωχούς αιτούντες άσυλο σήμερα αποτελεί μέρος του θε- τικού ελληνικού δικαίου και βαρύνει τις ελληνικές αρχές σύμφωνα με τους όρους της ίδιας της εθνικής νομοθεσίας που έχει μεταφέρει το κοινοτικό δίκαιο, δηλαδή την οδηγία […] για την υποδοχή των αιτούντων άσυλο στα Κράτη Μέλη». 46 Ωστόσο και σε αντίστιξη με τα παραπάνω, όπως έχει πολλαπλώς τεκμηριωθεί, 47 με την έναρξη εφαρμογής της Κοινής Δήλωσης (και για την εφαρμογή της) εισήχθη στην ελληνική διοικητική πρακτική το μέτρο της αυτόματης κράτησης όλων των νεοεισερχομένου στα ελληνικά νησιά μετά την 20 η Μαρτίου 2016, με την ταυτό- 44. Οδηγία 2013/33/ΕΚ σχετικά με τις απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία (αναδιατύπωση), 26 Ιουνίου 2013. 45. Η Οδηγία 2003/9/ΕΚ «σχετικά με τις ελάχιστες απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτού- ντων άσυλο στα κράτη μέλη» έχει ενσωματωθεί στο ελληνικό δίκαιο με το ΠΔ 220/2007. Η Οδηγία 2013/33/ΕΚ «σχετικά με τις απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων διε- θνή προστασία (αναδιατύπωση)» δεν έχει ενσωματωθεί στο ελληνικό δίκαιο. Εξαιτίας της παρέλευσης της σχετικής προθεσμίας μεταφοράς της ήδη από τον Ιούλιο του 2015, οι διατάξεις της είναι απευθείας αντιτάξιμες έναντι της Διοίκησης και των εθνικών Δικα- στηρίων, ενδεικτικά ΔΕΕ, C-103/88, Fratelli Costanzo / Comune di Milano, 22.6.1989. 46. ΕΔΔΑ, M.S.S. κατά Βελγίου και Ελλάδας, ό.π., § 250. 47. UNHCR, UNHCR redefines role in Greece as EU-Turkey deal comes into effect, 22.3.2016, http://www.unhcr.org/news/briefing/2016/3/56f10d049/unhcr-redefines-role-greece- eu-turkey-deal-comes-effect.html.