ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΗΝ ΕΕ: ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΕ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

40 Η θεσμική προσέγγιση της ΕΕ απέναντι στην έννοια της αλληλεγγύης παρέκκλισης από τον Κανονισμό καταδεικνύει έτι περαιτέρω την ανεπάρκειά του να αντιμετωπίσει περιπτώσεις κρίσεων, αιφνίδιων και αυξημένων ροών στα εξω- τερικά σύνορα. Είχε, βέβαια, και τρωτά σημεία ο μηχανισμός της μετεγκατάστα- σης, με πιο σημαντικά την υποχρέωση πλήρους υποβολής της αίτησης διεθνούς προστασίας, τα πλείονα διαδικαστικά στάδια έως την ολοκλήρωση της μεταφοράς και κυρίως την πρόβλεψη οι αιτούντες να ανήκουν σε εθνικότητες για τις οποίες το ποσοστό των αποφάσεων για χορήγηση διεθνούς προστασίας σύμφωνα με τα τε- λευταία επικαιροποιημένα στοιχεία της Eurostat ανέρχεται σε 75% και πάνω, γεγο- νός που άφηνε εκτός μηχανισμού εθνικότητες που έχουν προσφυγικό προφίλ αλλά δεν αγγίζουν αυτό το ποσοστό, όπως οι προερχόμενοι από Αφγανιστάν, Ιράκ κλπ. Η μετεγκατάσταση, λοιπόν, ήταν μια πρώτη απτή προσπάθεια αλληλεγγύης. Η αρ- χή της αλληλεγγύης πήρε μια πιο συγκεκριμένη μορφή όταν η Ευρ. Επιτροπή κα- τέθεσε τις νομοθετικές της προτάσεις για την αναθεώρηση του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου 5 . Πρόκειται για επτά νομοθετήματα, έξι Κανονισμούς και μία Οδηγία. Οι Κανονισμοί αφορούν τις Διαδικασίες Ασύλου, τις προϋποθέσεις Ανα- γνώρισης υπηκόων τρίτων χωρών ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας, τη μετα- τροπή του EASO σε Υπηρεσία Ασύλου Ε.Ε (European Union Agency for Asylum), τη θέσπιση πλαισίου επανεγκατάστασης, την αναθεώρηση του EURODAC και το Δου- βλίνο. Η Οδηγία αφορά την αναθεώρηση της προηγούμενης οδηγίας για τις συνθή- κες υποδοχής. Κατά κοινή ομολογία, η λογική των Κανονισμών Δουβλίνο II και III, δηλαδή το κρι- τήριο της πρώτης χώρας εισόδου, έχει πλέον αποτύχει, δεδομένου ότι η εφαρμογή τους είχε ανασταλεί de facto τόσο από τη νομολογία ΔΕΕ 6 και ΕυρΔΔΑ 7 αλλά και από την πραγματικότητα των μεγάλων μεταναστευτικών ρευμάτων. Η προστιθέ- μενη αξία της πρότασης της Επιτροπής για έναν Κανονισμό Δουβλίνο IV ήταν ότι προικιζόταν με έναν αυτόματο μηχανισμό ανακατανομής σε περίπτωση δυσανά- λογης πίεσης στο κ-μ πρώτης εισόδου, δηλαδή άμεση μεταφορά αιτούντων άσυ- λο (εντός μιας εβδομάδας) σε άλλο κ-μ (βέβαια είναι αμφίβολο κατά πόσο θα μπο- ρούσε να είναι αυτόματη η μεταφορά δεδομένου ότι ο ενδιαφερόμενος θα είχε δι- καίωμα να προσβάλει την απόφαση μεταφοράς). Για να δοθεί όμως αυτό το αντίδωρο, ο Κανονισμός επέβαλε εκτεταμένες υπο- χρεώσεις στο κ-μ εισόδου το λεγόμενο pre-Dublic check, δηλαδή, πριν την εφαρ- μογή των κριτηρίων Δουβλίνο, έλεγχος επί του παραδεκτού της αίτησης κατ’ ε- φαρμογή της έννοιας της ασφαλούς τρίτης χώρας ή της πρώτης χώρας ασύλου ή έλεγχος επί της ουσίας με την ταχεία διαδικασία, εφόσον ο αιτών θεωρείτο κίν- δυνος για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια ή προερχόταν από ασφαλή χώρα κατα- γωγής. Και τα ίδια όμως τα κριτήρια ενεργοποίησης του μηχανισμού αλληλεγγύ- 5. http://europa.eu/rapid/press-release_IP-16-2433_en.htm 6. N.S. και λοιποί/Secretary of State for the Home Department ) (C-411/10 και C-493/10). 7. MSS/Βελγίου και Ελλάδας.