ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΗΝ ΕΕ: ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΕ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Σοφία Φιλιππίδου/Βασιλική Σαράντη 41 ης ήταν προβληματικά, καθώς προβλεπόταν ενεργοποίησή του όταν το κ-μ έφτα- νε στο 150% των δυνατοτήτων του (το σημείο αναφοράς για τον καθορισμό των δυ- νατοτήτων του κ-μ ήταν ο συνδυασμός του αριθμού των αιτήσεων ασύλου και των ατόμων που έχουν ενταχθεί σε προγράμματα επανεγκατάστασης από τρίτες χώρες σε συνάρτηση με τον πληθυσμό της χώρας και το εθνικό ακαθάριστο προϊόν). Επι- πλέον καθιέρωνε την εσαεί ευθύνη του υπεύθυνου κ-μ (καταργούσε δηλαδή τη ρή- τρα παύσης της υποχρέωσης, κομβικό σημείο του προηγούμενου Κανονισμού Δου- βλίνο) πάλι ως αντιστάθμισμα του υποχρεωτικού μηχανισμού ανακατανομής. Και ευνόητο ήταν ότι οι αιτήσεις που κρίνονταν απαράδεκτες ή εξετάζονταν με την τα- χεία διαδικασία βάσει του pre-Dublin check εξαιρούνταν από τον διορθωτικό μη- χανισμό ανακατανομής, πράγμα που σημαίνει ότι το κράτος-μέλος πρώτης εισό- δου επωμιζόταν και την ευθύνη της επιστροφής αυτών των ατόμων και αντιμετώ- πισης όλων των διαδικαστικών και νομικών ζητημάτων που ανακύπτουν. Τέλος, το κράτος-μέλος πρώτης εισόδου θα είχε, εκτός από την ευθύνη της υποδοχής και την ευθύνη της ολοκλήρωσης όλων των γραφειοκρατικών διαδικασιών. Αυτή την πρόταση της Επιτροπής δεν την υποδέχθηκαν θετικά τα κράτη-μέλη. Ση- μειωτέον δε ότι στο Συμβούλιο, από τη Συνθήκη της Λισσαβώνας και μετά, απαιτεί- ται ειδική πλειοψηφία για την υιοθέτηση νομοθετικών πράξεων στον τομέα Δικαι- οσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων. Όταν έφτασε προς συζήτηση στην Ομάδα Ερ- γασίας «Άσυλο» του Συμβουλίου τέθηκαν πολλές επιφυλάξεις από όλες σχεδόν τις αντιπροσωπείες, με συνέπεια η συζήτηση επί του Κανονισμού Δουβλίνο να μείνει πίσω. Τότε λοιπόν, επί σλοβακικής προεδρίας το δεύτερο μισό του 2016 αποφασί- στηκε σε επίπεδο Συμβουλίου να απομονωθεί το θέμα της αλληλεγγύης και να συ- ζητηθεί χωριστά πριν προχωρήσουν οι συζητήσεις για τον Κανονισμό Δουβλίνο σε επίπεδο Ομάδας Εργασίας. Η συζήτηση, λοιπόν, μεταφέρθηκε σε επίπεδο Επιτροπής Μονίμων Αντιπροσώπων ή Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, όπου τα κράτη-μέλη κλή- θηκαν να ανταλλάξουν απόψεις επί διαφόρων κειμένων εργασίας που ετοίμαζε η εκάστοτε Προεδρία με πρώτη τη Σλοβακική, η οποία ετοίμασε ένα κείμενο με τον τίτλο “effective solidarity”. Εκεί άρχισαν να φαίνονται και τα πρώτα προβλήματα. Εμφιλοχώρησαν νέα στοιχεία όπως η έννοια της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και η ένταξη του ζητήματος της αλληλεγγύης στο ευρύτερο θέμα της διαχείρισης της με- τανάστευσης (δηλαδή η εξάρτηση της αλληλεγγύης από τις καλές επιδόσεις του ωφελούμενου κ-μ σε άλλους τομείς, όπως η αποτελεσματική διαχείριση των συ- νόρων, η αποτροπή των δευτερογενών ροών, η καλή λειτουργία διαδικασιών επι- στροφών και επανεισδοχών και η καλή λειτουργία των συστημάτων ασύλου). Ει- σήχθη η έννοια της “alternative solidarity”, δηλαδή η δυνατότητα χορήγησης προ- σωπικού και χρημάτων χωρίς τη συμμετοχή στην ανακατανομή. Ο μηχανισμός ανακατανομής προτάθηκε ως μη υποχρεωτικός, ενώ η διαδικασία διαιρέθηκε σε τρία στάδια: φυσιολογικές συνθήκες, έκτακτες συνθήκες στις οποίες ο μηχανισμός θα ενεργοποιείτο με απόφαση Συμβουλίου (κάτι ανάλογο με την μετεγκατάστα-