ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΗΝ ΕΕ: ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΕ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Σοφία Φιλιππίδου/Βασιλική Σαράντη 43 σεις ως εξαιρετικό μέτρο και ενδέχεται να μην είναι η κατάλληλη νομική βάση για να αντιμετωπιστεί η καθημερινή δυσανάλογη πίεση που υφίστανται τα κράτη-μέλη πρώτης υποδοχής. Ήτοι, οι δυνατότητες ενός κράτους-μέλους ως προς την υπο- δοχή αιτούντων άσυλο και την εξέταση αιτημάτων ασύλου μπορεί να εξαντλού- νται ακόμη κι όταν η Ε.Ε. δεν βρίσκεται σε κρίση. Κατά συνέπεια, η έννοια της αλ- ληλεγγύης, όπως διαλαμβάνει το άρθρο 80 ΣΛΕΕ, με τη μορφή της ανακατανομής του βάρους εμφιλοχωρεί σε κάθε περίπτωση και όχι μόνο σε έκτακτες καταστά- σεις. Κατά συνέπεια, πρέπει να υπάρχει ένας μηχανισμός ανακατανομής που θα ενεργοποιείται αυτόματα, θα είναι υποχρεωτικός για όλα τα κράτη μέλη και θα αφορά όλους τους αιτούντες, πριν από οποιαδήποτε ενδεχόμενη εξέταση του αιτή- ματός τους επί του παραδεκτού ή επί της ουσίας. Πρέπει να είναι σαφές ότι το πο- σοστό της υποχρεωτικής μετεγκατάστασης θα κινείται σε ικανοποιητικά επίπεδα, έτσι ώστε να υπάρχει και ουσιαστική ελάφρυνση του βάρους. Από την άλλη πλευ- ρά, στο πλαίσιο του μηχανισμού κατανομής, τα κράτη-μέλη θα μπορούσαν να δέ- χονται άτομα με χαμηλό προσφυγικό προφίλ, προς επιστροφή δηλαδή. Σε ένα άλλο επίπεδο και παρά το ζήτημα των διαφορετικών νομικών βάσεων, είναι ευνόητο ότι η ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική θα πρέπει να προσεγγισθεί συ- νολικά και ολιστικά, διασυνδέοντας τις εσωτερικές και εξωτερικές διαστάσεις της (μεταρρύθμιση κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου, προστασία εξωτερικών συνόρων, συνεργασία με τρίτες χώρες). Ως προς την παύση της ευθύνης, ο ισχύων Κανονισμός Δουβλίνου προβλέπει, κα- τά γενικό κανόνα, ενιαύσια ευθύνη. Η πρόταση Κανονισμού Δουβλίνου της Ευρ. Επιτροπής προβλέπει εσαεί ευθύνη για το κράτος μέλος που καθορίζεται ως υπεύ- θυνο για την εξέταση του αιτήματος ασύλου. Η πρόταση αυτή επιβαρύνει, σε βά- θος χρόνου, δυσανάλογα τα κράτη μέλη εισόδου. Για τους ίδιους λόγους δεν μπο- ρεί να θεωρηθεί εύλογο το χρονικό διάστημα της 10ετίας που συμπίπτει με τη δι- ατήρηση των δεδομένων στην πρόταση Κανονισμού Eurodac. Από την άλλη πλευ- ρά, δεν νοείται να συγχέονται οι έννοιες ενδεχόμενης επανόδου σε κράτος-μέλος επιστραφέντων σε τρίτη χώρα υπηκόων τρίτων χωρών με τις δευτερογενείς ρο- ές. Είναι σαφές ότι τα αιτήματα των ατόμων αυτών δεν θα πρέπει να βαρύνουν το κράτος-μέλος πρώτης εισόδου, ακόμα κι αν τα εν λόγω άτομα επανέλθουν στην Ένωση σε χρονικό διάστημα μικρότερο του έτους. Το ίδιο ισχύει και για τις περι- πτώσεις χορήγησης άδειας διαμονής από άλλο κράτος-μέλος, μετά την ολοκλήρω- ση της διαδικασίας επιστροφής. Και ενώ εξελίσσονταν οι συζητήσεις στο Συμβούλιο, ήρθε η πρόταση του έτερου συννομοθέτη, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 9 , η οποία έχει μεν κάποια καλά στοι- χεία, ωστόσο υπολείπεται της αρχικής έκθεσης που είχε υποβληθεί από την ειση- 9. Report on the proposal for a regulation of the European Parliament and of the Council establishing the criteria and mechanisms for determining the Member State responsible for examining an application for international protection lodged in one of the Member