ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΗΝ ΕΕ: ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΕ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

88 Η αλληλεγγύη στην ΕΕ: ηθική ή νομική υποχρέωση; τροπής, προσωρινά μέτρα υπέρ του εν λόγω κράτους μέλους ή των εν λόγω κρα- τών μελών. Οι υποχρεώσεις όμως των κρατών μελών υπό το πρίσμα της αλληλεγγύης και του δίκαιου επιμερισμού της ευθύνης παραμένουν ασαφείς. Απουσιάζει ο υποχρεωτι- κός χαρακτήρας των διατάξεων που θα καθιστούσε την αλληλεγγύη νομικά δε- σμευτική. Απουσιάζει η υποχρέωση συνδρομής ενός κράτους που αντιμετωπίζει ασύμμετρες πιέσεις, απουσιάζει η δυνατότητα επίκλησης δικαιώματος συνδρομής από κράτος σε αδυναμία και πλέον σημαντικό απουσιάζει το δικαίωμα απαίτησης οικονομικής συνδρομής. Ο λόγος εντοπίζεται μερικώς στις συζητήσεις της Συντακτικής Συνέλευσης για τη Συνταγματική Συνθήκη, όπου καθορίστηκε το περιεχόμενο του μετέπειτα άρθρου 80 ΣΛΕΕ. Αν ανατρέξει κανείς στα πρακτικά των συζητήσεων της ομάδας 10 για το άσυλο και τη μετανάστευση θα δει ότι μία από τις βασικές ερωτήσεις πολιτικής ήταν: Θα πρέπει αυτή η αρχή [της αλληλεγγύης η οποία προτείνεται στην εισαγωγή της Συνταγματικής Συνθήκης, υπονοώντας ειδικότερα μία δίκαιη ισορροπία στον επιμε- ρισμό των βαρών μεταξύ των κρατών μελών] να εφαρμοστεί ως γενική αρχή που αφορά το άσυλο τη μετανάστευση και τις πολιτικές ελέγχου των συνόρων; Το αποτέλεσμα που προέκυψε από αυτή τη συζήτηση ήταν το λεκτικό που έχου- με σήμερα στο άρθρο 80. Από τον αριθμό όμως των προτάσεων τροπολογιών που κατατέθηκαν στη συζήτηση τότε, αντιλαμβανόμαστε τη δυσκολία οριοθέτησης της έννοιας της αλληλεγγύης που εντοπίζουμε μέχρι σήμερα. Κάποιοι ζήτησαν την αφαίρεση της αρχής της αλληλεγγύης, κάποιοι αμφισβήτη- σαν την εφαρμογή της αρχής σε ζητήματα μετανάστευσης, άλλοι πρότειναν την αντανάκλαση της αρχής σε οικονομικά μέτρα μόνο, ενώ κάποιοι πρότειναν την αφαίρεση των λέξεων «συμπεριλαμβανομένων οικονομικών μέτρων» από φόβο παράκαμψης των διαδικασιών κοινοτικού προϋπολογισμού. Κάποιοι πρότειναν την εξαίρεση πολιτικών μετεγκατάστασης ή την πολύ γενική περιγραφή της αλλη- λεγγύης. Η ευκαιρία που χάθηκε τότε για αποσαφήνιση των ανωτέρω ζητημάτων διαιώνισε το πρόβλημα οδηγώντας μεταξύ άλλων στην σημερινή ευρωπαϊκή πολιτική κρίση. Έρευνα που πραγματοποίησε το ΕΚ το 2011 25 αποτυπώνει ιδιαίτερα γλαφυρά τις ιδιαιτερότητες της έννοιας της αλληλεγγύης. Κατ αρχήν, οι αξιωματούχοι της ΕΕ έκαναν διάκριση μεταξύ τη νομικής και πολιτικής ερμηνείας της αλληλεγγύης. Οι 25. The implementation of article 80 TFEU on the principle of solidarity and fair sharing of responsibility, including its financial implications, between the Member States in the field of border checks, asylum and immigration, Έκθεση της Επιτροπής Ελευθεριών του Ευρ. Κοινοβουλίου, 2011, σελ. 16-18.