ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΗΝ ΕΕ: ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΕ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Θεοφανία Αντωνίου 89 αξιωματούχοι της Επιτροπής θεωρούσαν ότι υπάρχει διάκριση μεταξύ της αλλη- λεγγύης στο πλαίσιο αντιμετώπισης κρίσεων και αιτημάτων κρατών μελών για βο- ήθεια και στο πλαίσιο ανάπτυξης κοινών πολιτικών μετανάστευσης και ασύλου 26 . Το ΔΕΕ, στην πρόσφατη απόφασή του περί της νομιμότητας υιοθέτησης δεσμευ- τικών μέτρων βάσει του άρθρου 78, παράγραφος 3, ΣΛΕΕ, σε συνδυασμό με το άρθρο 80 ΣΛΕΕ και με την αρχή της αλληλεγγύης μεταξύ κρατών μελών που του άρθρο αυτό καθιερώνει, δεν συνέβαλλε αντίστοιχα στην οριοθέτηση της έννοιας της αλληλεγγύης. Παρόλο που έκρινε ότι πράγματι είναι καθόλα νόμιμη η υιοθέ- τηση μέτρων αλληλεγγύης, συνέδεσε την εφαρμογή του άρθρου 78 με το κριτήριο της αναλογικότητας (λιγότερο επαχθές αλλά εξίσου αποτελεσματικό μέτρο), της ύπαρξης ή όχι πρόδηλης πλάνης και της αναγκαιότητας 27 . Η αλληλεγγύη λοιπόν ως νομική έννοια εξακολουθεί να είναι ασαφής χωρίς συγκε- κριμένη περιγραφή για το πότε, πώς, σε ποιο βαθμό και για ποιες ανάγκες μπορεί να εφαρμοστεί με δεσμευτικό τρόπο. Β. Η πολιτική έκφραση της αλληλεγγύης στο Χώρο Ο Χώρος Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης, αποτελεί έναν χώρο χωρίς εσω- τερικά σύνορα με θεωρητικά κοινή πολιτική ως προς τη μετανάστευση, το άσυ- λο, τα εξωτερικά σύνορα και την εσωτερική ασφάλεια. Μεταξύ των ιδιαίτερων χα- ρακτηριστικών του είναι ότι οι ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες στο πλαίσιο του Χώρου έχουν αυξηθεί σημαντικά από τη Συνθ. του Άμστερνταμ μέχρι σήμερα, ενώ τα κρά- τη μέλη δέχονται ασύμμετρες πιέσεις, κυρίως στον τομέα του ασύλου και μετανά- στευσης. Παράλληλα τα ίδια τα κράτη φαίνεται να αντιστέκονται στη δημιουργία ενός κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου. Ενδεικτικά, το 2015, η Ευρ.Επιτροπή έλαβε νομικά μέτρα εναντίον όλων των κρατών μελών για μη συμμόρφωση με τις πέντε Οδηγίες που είχαν υιοθετηθεί από το 2001 μέχρι τότε στον τομέα του ασύλου. Οι πολιτικές που περιλαμβάνονται και αξιολογούνται αφορούν την ελευθερία με- τακίνησης, την κοινή μεταναστευτική πολιτική και πολιτική ασύλου, την προστα- σία των συνόρων και την καταπολέμηση των εγκληματικών ενεργειών. Όλόκληρο το οικοδόμημα του Χώρου στηρίζεται βάσει της Συνθ. ΕΕ στην αλληλεγγύη. Από τα Συμπεράσματα του Τάμπερε (1999), στο Πρόγραμμα της Χάγης (2004), στο Ευρ. Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο του 2008 και το Πρόγραμμα της Στοκχόλμης και τελικά στο Θεματολόγιο της Μετανάστευσης, σταδιακά επεκτάθη- κε η αλληλεγγύη από το άσυλο σε γενική αρχή επί ζητημάτων συνόρων, μετανά- στευσης και ασύλου. Οι Προεδρίες παράλληλα εξέφραζαν αυτές τις δύο δεκαετίες 26. Το ίδιο. 27. Απόφαση του Δικαστηρίου (τμήμα μείζονος συνθέσεως) της 6ης Σεπτεμβρίου 2017, Δη- μοκρατία της Σλοβακίας και Ουγγαρία κατά Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Συ- νεκδικασθείσες υποθέσεις C-643/15 και C-647/15 παρ. 236-246.